Lentevuurspin na 113 jaar gevonden... en verloren?

Bericht uitgegeven door Arabel [land] op [publicatiedatum]

In het recentste nummer van het blad Natuur.focus pakt de Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL uit met zowat het spectaculairste nieuws dat uit die kringen kan gemeld worden: in Lommel werd de bijna mythisch geworden Lentevuurspin voor het eerst sinds 113 jaar terug gevonden in ons land. Maar er hangt een schaduw boven deze ontdekking ...

'Monster van Loch Ness'
Sinds de laatste betrouwbare melding uit 1896 waren er nog enkele mensen die beweerden de soort gezien te hebben, maar nooit kon daarvan enig bewijs geleverd worden. Het bezorgde de spin haar bijnaam: 'Monster van Loch Ness onder de Belgische spinnen'. Het gaat om een soort die slechts in een klein gedeelte van de wereld voorkomt en bovendien overal sterk bedreigd is. 

Buitenbeentje
De Lentevuurspin heeft een bijzonder interessante levenswijze. De vrouwtjes en onvolwassen mannetjes leven in een zelfgegraven verticaal gangetje in de grond. Die ondergrondse levenswijze stelt hen in staat een stuk ouder te worden dan de meeste andere Belgische spinnen. De vrouwtjes kunnen wel vijf jaar of ouder worden. Boven hun ondergrondse woonbuis spinnen ze een klein wollig webje waarin prooien blijven kleven door een speciaal velcro-effect. Het vrouwtje is een bijzonder toegewijde moeder die eerst haar jongen half voorverteerd voedsel voedert en zich aan het eind van haar leven zelfs laat opeten door haar jongen.

Het opvallende uiterlijk van de volwassen mannetjes maakt hen voor velen tot de mooiste van alle Belgische spinnen. Met de vier tot zes zwarte puntvlekken op hun oranje of rode achterlijf doen ze denken aan lieveheersbeestjes. In Engeland noemt men ze dan ook 'Ladybird Spider' (lieveheersbeestjesspin). Er zijn overigens nog andere spinnensoorten die lieveheersbeestjes nabootsen, wetenschappers noemen dit 'mimicry'.
Die kleuren hebben wel degelijk een nut. Wanneer de paartijd is aangebroken, gaan de mannetjes op zoek naar vrouwtjes en lopen daarbij open en bloot  bij daglicht rond. Dat maakt hen kwetsbaar voor aanvallers zoals bepaalde vogels. Met hun felle kleuren proberen ze belagers wijs te maken dat ze giftig zijn of slecht smaken zoals lieveheersbeestjes, waardoor ze vaak met rust worden gelaten. In werkelijkheid zijn het doetjes en zijn ze helemaal niet gevaarlijk... Pure bluf dus, die waarschuwingskleuren!

Lentevuur voor altijd gedoofd?
De journaals van VRT, VTM en TVLimburg rapporteerden al over de bijzondere herontdekking van de Lentevuurspin. Op 25 februari wijdt het programma 'Dieren in Nesten' een reportage aan de spin en haar moeilijke situatie. Want op het goede nieuws van deze ontdekking volgt meteen een ontnuchtering. De waarschijnlijk enige levensvatbare populatie van de soort in ons land wordt acuut bedreigd met uitroeiing omdat ze gevestigd is op een Lommels terrein dat men geschikt maakt voor industrie. Bij de opmaak van de plannen hiervoor werd het gebied onvoldoende onderzocht, waardoor de hoge natuurwaarde ervan pas recent duidelijk werd. De gemeente Lommel is op de hoogte van de problematiek, maar heeft tot dusver nog niet veel concrete stappen ondernomen naar bescherming van de soort op haar grondgebied.

Red de Lentevuurspin!
De populatie op Balim Gronden heeft naar alle waarschijnlijkheid de grootste dichtheid Lentevuurspinnen ter wereld en heeft dus veel meer dan enkel lokaal belang. Een gecoördineerd actieplan dringt zich dus op. In het Verenigd Koninkrijk heeft men succesvol een grootse nationale reddingscampagne op poten gezet, waarbij kosten nog moeite werden gespaard (Google maar eens 'Ladybird Spider' en 'extinction') . De interesse bij onze Vlaamse lokale en regionale politici is voorlopig heel wat beperkter. Indien geen afdoende maatregelen worden getroffen om de populatie in Lommel te redden, dan zal de soort in ons land al kort na haar ontdekking uitsterven.
 

De onderzoekers van ARABEL, hierin gesteund door Natuurpunt en de Lommelse Projectgroep Levend Zand, roepen dan ook op tot dringende bescherming van deze soort in Vlaanderen.

Het volledige artikel over de ontdekking van de Lentevuurspin kan je hier bekijken. Je vindt hier ook meer informatie over het natuurwetenschappelijk tijdschrift Natuur.focus en hoe je hierop te abonneren.

Tekst: Koen Van Keer, Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL
Foto: DeKoLoGi / ARABEL-beeldbank