Eerste eikenprocessierupsen al uit het ei

Bericht uitgegeven door het Eikenprocessierups Kenniscentrum op [publicatiedatum]

Afgelopen weekend zijn de eerste eipakketjes van de eikenprocessierups in Mill (Noord-Brabant) en in Amsterdam uitgekomen. Dit was zes dagen vroeger dan verwacht. De zeer hoge temperaturen gaven de eitjes een extra impuls. In Drenthe zijn de eipakketjes nog dicht. Het begin van de overlast door de brandharen van de eikenprocessierups is naar 10 mei bijgesteld. Voor al uw vragen over de eikenprocessierups kunt u terecht op de INSECTENexperience op 28 mei te Wageningen.

Op 25 maart bracht het Kenniscentrum Eikenprocessierups de eerste verwachting naar buiten van het moment waarop de eikenprocessierupsen uit het ei zou komen. Een nieuwe verwachtingsmodule die de berekeningen maakt op basis van weergegevens maakte dat mogelijk. De verwachte uitkomstdatum kwam toen uit op 13 april. Doordat de temperaturen sindsdien regelmatig ruim boven normaal lagen hebben we de verwachting een paar keer aangepast. Afgelopen vrijdag was de verwachting dat de eitjes rond 8 april uit zouden komen. Leden van het Kenniscentrum Eikenprocessierups houden sinds 25 maart op diverse plaatsen in Nederland de ontwikkeling van de eikenprocessierupsen nauwgezet in de gaten. Takken met eipakketjes zijn op water gezet om de ontwikkelingen goed te kunnen volgen.

De afgelopen week zwollen de eitjes al flink op. In Mill, Noord-Brabant, kwam afgelopen zaterdag het eerste eipakketje uit. Binnen twee en een half uur waren alle eitjes van het pakket uitgekomen en begon de grote trek naar boven. Onderweg verzamelden ze zich regelmatig bij knoppen, maar de knoppen waren nog klein. Om zes uur 's avonds zaten alle rupsjes op de hoofdknop aan het einde van de tak. De overige drie eipakketjes bleven nog dicht. Op maandag kwamen de volgende twee eipakketjes uit. In Amsterdam kwam op zondag het eerste eipakketje uit. We vermoeden dat de zeer hoge temperaturen van afgelopen zaterdag voor een versnelde ontwikkeling hebben gezorgd, waardoor de eitjes eerder dan verwacht uitkwamen. Toch zijn er nog wel regionale verschillen. In Drenthe blijken alle eipakketjes ook op maandag nog dicht te zitten. Naast eipakketjes uit Nieuwlande en Uffelte staan daar ook eipakketjes uit Deurne, Venray en Sittard ter observatie.

Rupsen overleven 14 graden onder nul
We staan ook in nauw contact met onze collega’s in het buitenland. In Londen kwamen de eerste eitpakketjes op 1 april uit. In Freiburg, 350 kilometer ten zuiden van Maastricht, kwamen de eerste rupsjes al op 25 maart uit het ei. Rond 30 maart was tachtig procent uit het ei gekropen. Daarentegen waren de eipakketjes in Geldern (Duitsland), 25 kilometer ten oosten van Venray, op maandag nog niet uitgekomen. Ook in Goettingen, driehonderd kilometer ten oosten van Eindhoven, zaten de eipakketjes nog dicht. Onze oosterburen waren benieuwd of de rupsjes die net uit het ei kwamen tegen vorst konden. Ze stelden de rupsen bloot aan 14 graden onder nul. Nadat ze ontdooit waren, liepen ze gewoon weer verder.

Verwachting start overlast brandharen naar 10 mei bijgesteld
Doordat de eitjes op meerdere plaatsen eerder dan verwacht uitkomen, passen we ook de verwachting aan van het moment waarop de rupsen in het vierde larvale stadium komen en de brandharen ontwikkelen. Dat moment verwachten we rond 10 mei. Aangezien deze verwachting ook op temperatuur is gebaseerd kan de werkelijke datum nog naar voren schuiven indien de komende weken de temperatuur boven het gemiddelde komt te liggen.

INSECTENexperience
Bij het publiek en bij organisaties en overheden die met de eikenprocessierups te maken hebben is nog veel onbekend over de eikenprocessierups. Om daar verandering in te brengen organiseren we diverse eikenprocessierupsactiviteiten tijdens de INSECTENexperience die van woensdag 25 mei tot en met zaterdag 28 mei wordt gehouden in Wageningen en Ede. Het publiek kan op de 28ste zelf als bestrijder de boom in en de rupsen van dichtbij bekijken in volledige beschermende uitrusting. Ook kunt u er terecht met al uw vragen over de eikenprocessierups. Gemeenten, terreineigenaren en groenbeheerders kunnen op donderdag 26 mei informatie krijgen over de do’s en don’ts bij het bestrijden van de eikenprocessierups tijdens het symposium “Lastige en leuke insecten in het openbaar groen”. Docenten kunnen op vrijdag 27 mei deelnemen aan een docententraining waar wordt uitgelegd hoe je in de klas aandacht kunt besteden aan de eikenprocessierups (naast onderwerpen over teken en de ziekte van Lyme, het eten van insecten en koolwitjes in de klas). Om zeker te zijn van deelname raden we u aan om uzelf aan te melden.

Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University; Silvia Hellingman, Biocontrole Advies & Onderzoek; Henry Kuppen, Kuppen Boomverzorging BV, Risico & Beheer; Henk Jans, Jans Consultancy Gezondheid en Milieu; Jan Buijs, GGD-Amsterdam
Foto: Jan Buijs