Minder Koolzaad dan gedacht
FLORONBericht uitgegeven door FLORON op donderdag 15 juli 2010
De gele bloemen die vooral in de voorzomer de bermen geel kleuren, blijken in de meeste gevallen raapzaad te zijn. Koolzaad komt in het wild maar op zeer beperkte schaal voor in Nederland. Dat blijkt uit een recent verschenen rapport dat in opdracht van de Commissie Genetische Modificatie (COGEM) is opgesteld.
Raapzaad komt in Nederland veel vaker en in grotere populaties voor dan koolzaad. Tot deze conclusie komen de onderzoekers Sheila Luijten en Tom de Jong van de Universiteit Leiden. In opdracht van de COGEM en met hulp van vrijwilligers van stichting FLORON hebben de onderzoekers de verspreiding van koolzaadpopulaties in Nederland in kaart gebracht. De koolzaadpopulaties die worden aangetroffen zijn vaak klein en komen voor op plaatsen waar teelt, transport en overslag van koolzaad plaatsvindt.
Om de soorten van elkaar te onderscheiden maakten de Leidse onderzoekers gebruik van moleculaire technieken en meerdere uiterlijke kenmerken. De kenmerken werden op een zoekkaart uitgebeeld en toegelicht, zodat ook de vrijwilligers van FLORON hier bij hun veldonderzoek gebruik van konden maken. Zo was een beter onderscheid mogelijk dan in het verleden toen raapzaad vaak als koolzaad werd benoemd, waardoor het verspreidingsbeeld van deze soort in ons land een onjuist beeld geeft.
Kennis over de verspreiding van koolzaadpopulaties in Nederland is noodzakelijk voor een verfijning van de milieurisicoanalyse bij de toelating van genetisch gemodificeerd koolzaad. Volgens de COGEM wordt op dit moment nauwelijks genetisch gemodificeerd koolzaad in Nederland geïmporteerd, maar kan dat in de toekomst veranderen, omdat de vraag naar koolzaad voor verwerking tot olie toeneemt. In de huidige risicoanalyse wordt uitgegaan van het meest risicovolle scenario dat genetisch gemodificeerd koolzaad zich gemakkelijk vestigt in de natuur en kruist met niet genetisch gemodificeerd koolzaad of met raapzaad.
Uit het onderzoek van de Universiteit Leiden kan volgens de COGEM worden afgeleid dat koolzaad zich echter slecht in de Nederlandse natuur kan vestigen. De vraag of transgenen uit genetisch gemodificeerd koolzaad zich door inkruising kunnen verspreiden en handhaven in het wilde raapzaad, wordt in een vervolgonderzoek onderzocht. Koolzaad kan kruisen met raapzaad, waarbij hybriden worden gevormd. De onderzoekers hebben op een aantal plaatsen in Nederland dergelijke hybriden aangetroffen. In het vervolgproject zal de Universiteit Leiden onderzoeken of de hybriden terugkruisen met raapzaad en of hybriden zich kunnen vestigen in de Nederlandse natuur.
Meer informatie is te vinden op:
De website van de COGEM: www.cogem.net. Hier is ook het onderliggende rapport (A baseline study of the distribution and morphology of Brassica napus L. and Brassica rapa L. in the Netherlands) te downloaden.
De website van FLORON: www.floron.nl. Hier is de kaart met onderscheidende kenmerken van koolzaad en raapzaad te vinden.
Foto: Wout van der Slikke, FLORON