De eikenprocessierupsen zijn er weer

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op donderdag 8 april 2010

De eerste eikenprocessierupsen zijn weer uit hun ei gekropen. Zowel in Brabant als in Drenthe zijn de eerste rupsen gesignaleerd. Naar verwachting zullen alle eipakketjes in heel Nederland de komende dagen uitkomen. De weersomstandigheden in de komende tijd zullen grotendeels gaan bepalen hoe groot de plaag dit jaar gaat worden.

Afgelopen woensdag 7 april meldde Henry Kuppen vanuit Brabant het uit het ei kruipen van de eerste eikenprocessierupsen. Vandaag registreerde Silvia Hellingman in Drenthe de eerste rupsjes. Deze waarnemingen vormen de aftrap van het nieuwe eikenprocessierupsenseizoen. We verwachten dat binnen 3 tot 5 dagen alle eipakketjes van de eikenprocessievlinder zullen uitkomen. De rups is sinds vorig jaar ook vastgesteld in de provincies Drenthe, Friesland en Groningen. Daarmee komt hij inmiddels in heel Nederland voor en moeten gemeenten in het hele land rekening houden met de bestrijding op plaatsen waar overlast kan ontstaan.


Eikenprocessierupsen stemmen hun ‘geboorte’ af op het uitlopen van de belangrijkste boom in hun leven: de eik. De rups is namelijk voor zijn eten voornamelijk afhankelijk van eikenbladeren, meestal van de zomereik. Bij De Natuurkalender is op dit moment nog maar één waarneming binnengekomen van bladontplooiing bij een zomereik. De Natuurkalender verwacht dat de eiken ongeveer anderhalve week later dan vorig jaar in blad komen. Rond 13 april zal 5% van de eiken hun bladeren ontplooid hebben. Naar verwachting is rond 25 april de helft van de eiken begonnen met bladontplooiing. Rond 6 mei hebben alle eiken hun eerste bladeren ontplooid. De rupsen zullen dus nog even op hun eten moeten wachten.

Plaag?
In principe kunnen eikenprocessierupsen een periode zonder eten goed overleven. Het is vooral het weer dat de komende tijd bepaalt of we met een grote plaag te maken gaan krijgen. Bij ongunstig weer, zoals wind, koude en regen zal een gedeelte van de rupsen de eerste weken niet doorkomen. De eikenprocessierups gaat een aantal vervellingen door voordat ze begin juli zal uitvliegen als onopvallende nachtvlinder. Behalve dat de rupsen de eikenbomen kaalvreten, worden ze vanaf het derde vervelling pas echt vervelend voor mensen. Dan, meestal vanaf half mei, ontwikkelen ze namelijk de brandharen die zeer vervelende allergiereacties kunnen veroorzaken. Dat is ook het moment waarop ze de karakteristieke nesten maken. Het is dan ook niet verrassend dat de piek in rupsenwaarnemingen (Figuur 1) pas ligt in de periode eind mei tot eind juni.

Figuur 1. Waarnemingen van eikenprocessierupsen in 2009 (Bron: www.natuurkalender.nl)

Doorgeven waarnemingen bladontplooiing eik en eikenprocessierups
Geef uw waarnemingen van eerste bladonplooiing eiken door via de waarnemingen pagina van De Natuurkalender. Waarnemingen van de eikenprocessierups kunnen rechtstreeks ingevoerd worden via deze pagina.

Tekst: Lysanne Snijders en Arnold van Vliet, De Natuurkalender
Foto: Henry Kuppen, Kuppen Boomverzorging BV