De ene gans is de andere niet
Bericht uitgegeven op zaterdag 28 november 2009
Ganzen hebben een persoonlijkheid. En die persoonlijkheid is van invloed op hoe ze foerageren. Dat toont Ralf Kurvers van de Resource Ecology Group van Wageningen University aan.
De ene gans is de andere niet. Dat klinkt banaal, maar is het niet. 'Doorgaans wordt aangenomen dat ieder dier vrij is om te kiezen wat-ie wil. In modellen die simuleren hoe beesten zich over een landschap verspreiden wordt er altijd van uitgegaan dat elk dier gelijk is. Maar daar vind ik geen bewijs voor', zegt bioloog en assistent-in-opleiding Ralf Kurvers.
Integendeel zelfs: persoonlijkheid speelt een rol. En dat blijkt uit de proeven met brandganzen (Branta Leucopsis) die hij doet bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO/KNAW) in Heteren. Persoonlijkheid betekent in dit geval of een gans consistent bepaald gedrag vertoont. Kurvers richt zich daarbij op de variatie tussen individuen en op de manier waarop de ganzen informatie verzamelen. Kort gezegd: gaan ze zelf op zoek of kijken ze af? Ganzen die zelf op zoek gaan zijn dapper of doortastend (‘brutaal’), ganzen die afkijken zijn afwachtend (‘schuw’).
Dapperheidsschaal
Die typering leidt Kurvers af door te kijken hoe een gans in een afgesloten ruimte een onbekend object nadert. Dat levert een relatieve 'schaal van dapperheid' op. Die persoonlijkheid blijkt vervolgens ook een rol te spelen in voerproeven. Dappere ganzen komen sneller bij de voerplek. Dat klinkt nog logisch. Maar interessanter wordt het als je ganzen in tweetallen laat foerageren. 'Is de partner ook 'brutaal' dan komt hij eerder aan dan bij een 'shuw' individu. Het hangt dus ook af van met wie je samen bent.' Een afwachtende gans remt zijn dapperder partner af.
Overlast
Kurvers proeven tonen onomstotelijk aan dat de persoonlijkheid van een brandgans bepalend is voor de rol die het dier aanneemt tijdens het foerageren. Afwachtende ganzen lopen liever achter dapperder soortgenoten aan. En dat is nieuw.
Het is niet voor niks dat Kurvers de brandgans als proefdier heeft gekozen. Het doorgronden van de psyche van de gans kan van belang zijn in de aanpak van de ganzenoverlast in ons land. De overheid wil ganzen opvangen in speciaal daarvoor aangewezen gebieden. Maar in de praktijk werkt dat maar matig. 'Je zou bijvoorbeeld 'brutale' ganzen kunnen trainen om naar die opvanggebieden te gaan.' In de veronderstelling dat de rest dan wel volgt. 'Maar dat is speculatief', voegt hij er meteen aan toe.
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het blad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum.
Tekst: Roelof Kleis, Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Foto: Ralf Kurvers; een brandgans nadert omzichtig een nieuw voorwerp