Voortplantende keizersmantel

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op zondag 6 september 2009

In een eerder Natuurbericht werd melding gemaakt van veel waarnemingen van keizersmantel in 2009 en het vermoeden dat deze verdwenen soort zich weer voortplant in Nederland. Inmiddels is het bewijs geleverd. In Zwolle zijn eitjes afgezet en uitgekomen.

Naar aanleiding van het natuurbericht van 3 augustus over zwervende keizersmantels kreeg De Vlinderstichting foto's van de voortplanting van deze verdwenen soort uit Zwolle. Vorig jaar, 17 augustus 2008, werd er een eitje afgezet en kon er ook een (onscherpe) foto van gemaakt worden. Spectaculair was dat ook dit jaar, en wel op 1 augustus, er weer een vrouwtje op dezelfde locatie aanwezig was en ook eitjes afzette (foto rechts). Het ging hierbij om afzet op bomen, zoals in alle boeken staat, maar ook op een huis en op bloempotten werden eitjes afgezet. Dat het om bevruchte eitjes ging bleek weldra, want inmiddels is er al een rups uitgekropen (zie fotoserie onder). Deze zal gaan overwinteren.

De rupsen eten niet voor de winter, maar gaan als nuchtere rups de winter in. Komend voorjaar zullen ze op zoek gaan naar viooltjes (vooral bosviooltje en maarts viooltje). In Zwolle waren beide soorten ruimschoots aanwezig. Waarschijnlijk onderzoekt een vrouwtje eerst de omgeving of viooltjes binnen kruipafstand voor een rups aanwezig zijn alvorens ze eitjes in die buurt afzet. De rups eet dan hard en groeit snel (foto links), tot de verpopping in juni. In juli komen de vlinders tevoorschijn. We zijn erg benieuwd of de keizersmantel zich nu echt gevestigd heeft bij Zwolle en of er op meer plaatsen voortplanting kan worden geconstateerd, zoals bij Elspeet waar al meerdere jaren waarnemingen van deze vlinder worden gedaan.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto's: Marijn Verbeek & Kars Veling