Verspreiding van otters sneller dan gedacht?

Bericht uitgegeven door Zoogdiervereniging VZZ op vrijdag 31 oktober 2008

Onlangs werd er helemaal in Doesburg een otter gevonden. Er zijn ook al waarnemingen uit de Bieschbosch. De verspreiding van de otter lijkt dus sneller te gaan dan gedacht.

Eind september werd door een oplettende particulier een aangereden dode otter gemeld in Doesburg. Heel verrassend bleek het te gaan om een dier dat we al jaren uit het oog waren verloren. Het was wijfje ‘A07’ dat in 2002 was uitgezet in de Weerribben in het kader van de herintroductie van de otter in Nederland.

Zij kon door de geïmplanteerde zender worden gevolgd en verbleef enige tijd in de Noordoostpolder. Sinds februari 2003 werd echter geen signaal meer ontvangen. Aangezien van haar de afgelopen jaren ook geen sporen in de vorm van spraints zijn gevonden, was het duidelijk dat ze vrij snel het uitzetgebied had verlaten.

Uit de sectie bleek dat ze een prima conditie had. De baarmoeder had in elke hoorn één duidelijk placentalitteken en één minder duidelijk litteken. Haar melkklierweefsel was in regressie. Dit duidt er op dat ze recent jongen heeft voortgebracht.

Een mogelijkheid is dat ze het uitzetgebied drachtig heeft verlaten en ze na vestiging rond Doesburg nog een keer gepaard heeft met een zoon. Een andere mogelijkheid is dat een mannetje uit Duitsland of een nakomeling uit het uitzetgebied zich bij Doesburg heeft gevestigd. Nader onderzoek zal hier uitsluitsel over kunnen geven. Hopelijk kunnen er dit najaar verse spraints worden gevonden, waarmee na DNA analyse duidelijk kan worden of er zich nog meer dieren rond Doesburg bevinden en of zich hieronder nakomelingen van wijfje ‘A07’ bevinden.

Naast de doodvondst bij Doesburg kreeg Alterra recent een melding van een zichtwaarneming van twee ‘fluitende’ otters in de Biesbosch. Gezien deze twee meldingen in het rivierengebied is de otter zich mogelijk sneller aan het verspreiden dan gedacht.

Aangezien de monitoring door Alterra zich vooral concentreert op het uitzetgebied in de Weerribben/Wieden/Rottige Meente/Oldematen en Lindevallei wordt het steeds belangrijker dat ook derden hun ogen open houden in het veld.

In het populair wetenschappelijke tijdschrift Zoogdier (jaargang 19 nummer 2) constateerden we al dat kolonisatie van andere gebieden mogelijk onderbelicht blijft. Op basis van de doodvondst bij Doesburg weten we dit inmiddels zeker.

Mogelijk heeft dit wijfje hier jarenlang onopgemerkt kunnen verblijven. Uit het DNA onderzoek in het uitzetgebied weten we dat de verspreiding (dispersie) van nakomelingen op gang is gekomen. Een aantal dieren eindigt hierbij als verkeerslachtoffer, maar ongetwijfeld zijn er ook dieren die zich elders weten te vestigen. Vooral mensen die zich bezighouden met oeverbewonende zoogdieren, zoals bijvoorbeeld de leden van de Beverwerkgroep van de Zoogdiervereniging VZZ en muskusrattenbestrijders, wordt gevraagd alert te zijn op ottersporen om inzicht in de ontwikkeling van de otterpopulatie buiten het uitzetgebied te verkrijgen. Eventuele meldingen of vondsten kunnen worden doorgegeven op de website www.otter.alterra.nl.

Tekst: Dennis Lammertsma, Alterra-Wageningen UR

Foto: Hugh Jansman, Alterra-Wageningen UR