Veilige uitwisseling tussen otterpopulaties van belang voor duurzaam behoud

Jaarlijks onderzoekt Wageningen Environmental Research voor het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de Nederlandse otterpopulatie. Ditmaal keken de onderzoekers specifiek naar de genetische vitaliteit van de populatie. Om deze voldoende groot te laten zijn is uitwisseling tussen de Nederlandse en andere populaties belangrijk. Dankzij de aanwezigheid van otterpopulaties nabij de grens in onze buurlanden zijn die kansen er. En ze blijken ook te worden benut.

Otterspraints

In de winter van 2022-2023 zochten vrijwilligers van het NEM Verspreidingsonderzoek Otter in leefgebieden langs de grens naar uitwerpselen van otters; de zogeheten otterspraints. De vrijwilligers wisten uiteindelijk 86 spraints te verzamelen. Uit de genetische analyse van deze spraints bleek dat er verspreid over meerdere leefgebieden in de grensstreek in totaal enkele tientallen otters leven, waaronder nakomelingen van Nederlandse en Duitse ouders.

Schakelpopulaties

De onderzoekers benadrukken het belang van deze leefgebieden in de grensstreek. Ze noemen ze schakelpopulaties. Schakelpopulaties kunnen als stapsteen dienen voor uitwisseling tussen de kerngebieden van de Nederlandse en Oost-Duitse otterpopulaties. Aan de Nederlandse zijde van de grens verbinden diverse waterwegen de schakelpopulaties met de kernpopulatie. Voor de duurzaamheid van de Nederlandse otterpopulatie is het van groot belang dat de otters deze waterwegen kunnen gebruiken om veilig van kerngebieden naar schakelpopulaties, of andersom, te migreren. Waar autowegen vlak langs deze waterwegen lopen of otters een weg moeten oversteken om een volgende waterweg te bereiken, ontstaan regelmatig onveilig situaties. De onderzoekers bevelen daarom aan om prioriteit te geven aan het oplossen van zowel bekende als potentiële knelpunten langs deze waterwegen.

Verkeersslachtoffers

Hoe nodig dat is, blijkt uit het andere aandachtspunt van het onderzoek: verkeersslachtoffers. Er sneuvelden in 2022 159 otters in het verkeer. Er blijken nog steeds veel knelpunten te zijn die, hoewel ze al langer bekend zijn, nog niet zijn opgelost. Deels komt dit doordat er nog geen maatregelen zijn genomen, maar soms ook omdat genomen maatregelen niet blijken te werken. De onderzoekers pleiten dan ook voor meer aandacht voor bestaande kennis over de juiste aanleg van bijvoorbeeld faunapassages en beter onderhoud ervan. Ook kunnen koppelkansen met andere werkzaamheden beter worden benut voor de aanleg van nieuwe passages.

Meer informatie

• Rapport Status van de Nederlandse otterpopulatie in 2022: nieuwe inzichten in genetische uitwisseling, mortaliteit en verkeerssterfte (pdf: 6,6 MB)

Tekst: WOT Natuur & Milieu, Wageningen University & Research
Foto: Hugh Jansman