Eerst rood en daarna kaal

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op maandag 20 oktober 2008

De trottoirs en fietspaden zijn deze dagen vaak bedekt met een deken van geel, bruin en rood. Nu de herfst in volle gang is, laten bomen hun herfsttinten zien. De afgelopen dagen begonnen de waarnemingen van bladverkleuring binnen te stromen bij de Natuurkalender. En het zal niet lang meer duren voor ook het einde van de bladval gemeld kan worden.

De zomereik, de wintereik en de beuk beginnen meestal halverwege september te verkleuren. Vanaf half oktober tonen de bomen hun volledige herfsttint. De blaadjes van deze twee eikensoorten en van de beuk worden vooral geel en bruin. De Amerikaanse eik valt veel meer op, doordat deze in dezelfde periode helderrood verkleurt. Bovendien gaat het verkleuringsproces bij een Amerikaanse eik veel sneller. Eigenlijk is zo’n boom binnen een paar dagen helemaal rood. De mooie rode tinten zijn ook de reden dat deze eik in Nederland veel wordt aangeplant. 

Bij de Natuurkalender kunnen waarnemingen van bomen in herfsttinten worden doorgegeven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de fenofase ’50 % herfsttint’ en de fenofase ‘volledige herfsttint’. Er komen wel eens vragen binnen over de manier waarop je bepaalt of een boom 50 % verkleurd is. Dit kun je doen op de volgende manier:
1. Kies 10 willekeurige plekken in een boom die je vanaf de grond kunt bekijken.
2. Bepaal bij elke plek voor 10 blaadjes of ze verkleurd zijn of niet.
3. Reken dan per plek het verkleuringspercentage uit.
4. Neem het gemiddelde van de 10 plekken en je hebt een goede schatting van het verkleuringspercentage van de eik, beuk of welke boom je ook maar aan het bekijken bent.

Dit jaar kwam op 12 oktober de eerste waarneming binnen van een Amerikaanse eik in volledige herfsttint. In 2007 kwam die melding voor het eerst binnen op 9 oktober. In 2006 kwam de eerste melding later, namelijk op 20 oktober. Waarschijnlijk kwam dit doordat de herfst van 2006 erg zacht en warm begon, waardoor bladverkleuring en bladval laat op gang kwamen. De herfst van dit jaar is wat het weer betreft tot nu toe redelijk normaal. We zien dan ook nog geen opvallende waarnemingen wat betreft de bladverkleuring.

Iedereen kan waarnemingen van bomen in herfstkleur doorgeven aan De Natuurkalender. Ook het einde van de bladval kan worden doorgegeven. En aangezien er al bomen in volledige herfstkleur zijn gezien, zal het niet lang meer duren voor de eerste bomen helemaal kaal zijn. Dan kan het wachten op de eerste frisgroene blaadjes weer beginnen.

Tekst: Renske Terhürne, De Natuurkalender
Foto: Bram van Oirschot, Wikimedia Commons