Overdag trekkende vleermuizen op Schiermonnikoog
ZoogdierverenigingBericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging VZZ op zondag 3 augustus 2008
In de nazomer trekken niet alleen vogels, maar ook vleermuizen. Soms worden ze zelfs overdag gezien.
In augustus 2001 was Christophe Brochard voor een vogelexcursie op Schiermonnikoog. Ongeveer halverwege de middag stond hij op het Willemsduin aan de oostkant van het eiland toen er een groep van ongeveer vijftien vleermuizen opdook. De dieren kwamen aanvliegen vanaf de oostpunt van het eiland, draaiden een paar rondjes bij het duin en vlogen daarna door in westelijke richting. Het is daarbij aannemelijk dat de dieren over zee het eiland hebben bereikt.
De vleermuizen konden door Christophe gedetermineerd worden als dwergvleermuizen (Pipistrellus pipistrellus/nathusii). Gezien de tijd van het jaar en de locatie ging het zeer waarschijnlijk om ruige dwergvleermuizen (Pipistrellus nathusii). In de nazomer vindt er bij deze soort een massale trek plaats vanuit de zomergebieden in Noord-, Midden- en Oost-Europa naar gematigde wintergebieden in westelijk Europa, waaronder Nederland.
Ruige dwergvleermuizen kunnen in de trektijd in geheel Nederland worden aangetroffen, maar de hoogste dichtheden zijn aanwezig in de westelijke helft van het land. Er zijn aanwijzingen dat er bij de trek langs de kust stuwing plaatsvindt.
Ruige dwergvleermuizen trekken ook over zee, getuige meerdere vondsten van de soort op booreilanden op vele kilometers uit de kust. Daarnaast zijn er uit de nazomer van bijvoorbeeld Falsterbo in de zuidpunt van Zweden avondwaarnemingen bekend van groepen ruige dwergvleermuizen (tot enkele honderden dieren), waarbij aangenomen wordt dat het hierbij gaat om dieren die zich verzamelen voor de trek naar Denemarken. Tenslotte heeft genetisch onderzoek aangetoond dat ruige dwergvleermuizen vanaf het continent doortrekken naar Groot-Brittannië.
De waarneming op Schiermonnikoog past dan ook goed in het totaalbeeld dat momenteel bestaat van het trekgedrag van de soort. Wel is het uitzonderlijk dat de dieren overdag zijn waargenomen.
De ruige dwergvleermuizen van Schiermonnikoog laten zien dat het de moeite loont om in de nazomer alert te zijn op overdag doortrekkende ruige dwergvleermuizen, met name in de kuststreek. Waarnemingen kunnen worden doorgegeven via de website www.telmee.nl.
Doe ook mee aan een grootse telling van trekkende vleermuizen.
Tekst: Rob Koelman, de Zoogdiervereniging VZZ
Foto: Ruige dwergvleermuis (Pipistrellus nathusii), Rob Koelman, Zoogdiervereniging VZZ