Paaiende rivierprikken in de Maas twee weken later

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op dinsdag 4 mei 2010

De afgelopen week zijn er in Nederland weer paaiende rivierprikken gesignaleerd. Deze bijzondere trekvis, die leeft in kustzones, trekt de rivieren op om in het voorjaar te paaien. Na een moeilijke periode in de vorige eeuw lijkt de rivierprik op weg terug naar herstel. RAVON houdt een paaigebied in een zijbeek van de Maas nauwlettend in de gaten om te zien hoe de populatie zich daar ontwikkelt. Dit jaar werden hier de eerste paaiende prikken twee weken later aangetroffen dan vorig jaar.

Waterverontreiniging, verstuwing van de rivieren en het afsluiten van zeearmen hebben er voor gezorgd dat de rivierprik in Nederland sterk achteruitging. Recent lijkt de soort zich echter te herstellen. Sinds de vondst van paaiende rivierprikken in het gebied van de Drentse Aa in 2001 zijn er ondertussen meerdere paaigronden in Nederland bekend.

RAVON bezoekt elk jaar in april de paaigronden in een zijbeek van de Maas in Noord-Limburg. Dit jaar werden hier de eerste paaiende prikken twee weken later aangetroffen dan vorig jaar. In de dagen erna zijn tal van prikken paaiend gezien. Dit bevestigt dat beken en riviertjes in Nederland belangrijk zijn voor de voortplanting van de rivierprik.

Honderden kilometers
De rivierprik is een bijzondere trekvis, die leeft in kustzones en estuaria en paait in snelstromende delen van rivieren en beken. Tijdens de paaitrek, die begint in de herfst en hoofdzakelijk ’s nachts plaatsvindt, trekken de rivierprikken vanuit zee tot honderden kilometers de rivier op. De paai vindt plaats op zonnige dagen in april of mei, als de watertemperatuur tot boven de negen graden stijgt, zoals afgelopen week het geval was.

Nestkuil
De paai van de rivierprik vindt plaats in een nestkuil, gemaakt door meerdere volwassen prikken. Ze verslepen stenen met behulp van hun zuigmond en wervelen fijner materiaal uit het nest met behulp van de staart. Tijdens de paai zuigt het vrouwtje zich vast aan een steen, terwijl het mannetje zich aan de zijkant van haar kop vastzuigt. Het mannetje draait zijn lichaam strak om het vrouwtje, waarbij de eieren naar buiten worden gedrukt.

Eerst paaien, dan sterven
De volwassen rivierprikken hebben alles over voor hun nageslacht. Vanaf het moment dat ze uit zee de rivier optrekken, eten ze niet meer. Dit zorgt ervoor dat ze hun vetreserves verliezen. Wanneer de reserves zijn opgebruikt, krimpen de prikken en uiteindelijk worden zelfs bepaalde organen verteerd. Trekkende rivierprikken waarvan de ogen ontbreken, zijn dan ook geen uitzondering. Na de paai sterven de volwassen dieren, een nieuwe generatie rivierprikken achterlatend.

Meer informatie over de rivierprik en een filmpje van de paaiende prikken is te vinden op de website van RAVON . Op de website van VARA's Vroege Vogels is ook een nieuwsbericht te lezen over de rivierprik.

Tekst: Karin Didderen, RAVON
Foto’s: Jelger Herder, www.digitalnature.nl