Tekenbeet of tekensteek?
De NatuurkalenderBericht uitgegeven door de Natuurkalender op woensdag 25 juni 2008
De Natuurkalender telt waar en wanneer mensen tekenbeten oplopen. Afgelopen weken steeg dit aantal enorm met een record van 80 meldingen tijdens de laatste week van mei. Maar wat is een tekenbeet eigenlijk? En waarom noem je het geen tekensteek?
Een mug steekt en een hond bijt, dat weet iedereen. Maar wat doet een teek eigenlijk? En wat is nu precies het verschil tussen een beet en een steek?
Steken en beten
Een steek is wanneer een angel of scherpe steeksnuit in de huid wordt geprikt om daar een bloedvat aan te boren om bloed te zuigen. Bij een beet wordt er met snijdende monddelen een scheurtje in de huid gemaakt. Hierbij ontstaat als het ware een bloedmeer waaruit gedronken kan worden. Onderstaande foto laat zien hoe een teek te werk gaat. De foto geeft de buikzijde van een nimf weer, gezien door een transmissie microscoop. Op de foto zie je duidelijk hoe de kop van de teek er uit ziet. De twee palpen aan beide zijkanten dienen om op korte afstand de gastheer te “voelen”; de kleine haartjes gebruikt hij om de gastheer te kunnen “proeven”.
Het zaagachtige orgaan tussen de palpen heet het hypostoom. De teek gebruikt dit hypostoom om zich in de huid te verankeren. De palpen vouwen hierbij opzij. Wanneer je de microscopische foto van het hypostoom goed bekijkt, zie je dat er in het hypostoom nog een andere set getande organen te zien is. Deze organen worden cheliceren genoemd. De cheliceren kunnen individueel over het hypostoom op en neer geschoven worden zodat de huid van de gastheer wordt opengesneden. Wanneer het hypostoom naar binnen wordt gedrukt, beschadigen de cheliceren het weefsel zodanig dat een soort “bloedmeer” wordt aangelegd waaruit de teek kan drinken. Samen met het speeksel van de teek worden ook antistollings-, verdovings- en immuunreactieonderdrukkende stoffen uitgescheiden.
Een teek bijt dus en steekt niet. In ieder geval blijft het raadzaam om op te blijven letten. Meldt uw tekenbeten via www.natuurkalender.nl.
Tekst: Sara Mulder, De Natuurkalender; en Fedor Gassner, Laboratorium voor Entomologie aan Wageningen Universiteit
Bron: Tirion gids ‘Beten en Steken’ door Willem Takken
Foto’s: Frank Harteveld