Kreeften op straat!

Bericht uitgegeven door Stichting EIS op dinsdag 21 september 2010

Rode Amerikaanse rivierkreeften zorgden de afgelopen dagen voor heel wat onrust. Op verschillende plaatsen in Nederland liepen de dieren over straat, tot grote verbazing, interesse of afgrijzen van menig voorbijganger. Behalve een stortvloed aan meldingen kreeg Stichting EIS, die de ontwikkelingen op het gebied van exotische kreeften op de voet volgt, veel vragen over de oorzaak van de migratie. Een sluitende verklaring voor het fenomeen kan de stichting nog niet geven, maar duidelijk is dat massale kreeftverplaatsingen over land zich voordoen na hevige regenval.

Menig fietser, wandelaar, hond en huiskat in onder andere Abcoude, Amstelveen, Den Haag, Duiven, Gouda, Loenen a/d Vecht en Nootdorp keek afgelopen dagen verbaasd op bij het zien van rode Amerikaanse- en andere rivierkreeften die zomaar over straat liepen. Een sluitende verklaring voor het fenomeen, dat zich iedere nazomer voordoet, is er niet, maar er zijn wel vermoedens. Duidelijk is dat de massale kreeftverplaatsingen over land zich voordoen na hevige regenval. Regen kan het gedrag van rivierkreeften op verschillende manieren beïnvloeden. Om te beginnen markeert regenval in het najaar voor veel soorten het begin van de paartijd. De rode Amerikaanse rivierkreeft is een voorbeeld van een soort die in het gebied van herkomst (de Golf van Mexico), de hete, droge zomer bij wijze van ‘zomerslaap’ onder de grond doorbrengt in diepe, zelfgegraven gangen. Wanneer zijn leefgebied onder water loopt, na slagregens in het najaar (rond deze tijd dus!), komt de soort tevoorschijn om voedsel en partners te zoeken. De zoektocht naar partners en voedsel, en mogelijk ook onderlinge competitie, zou in deze tijd een reden kunnen zijn om de sloot te ontvluchten.

Daarnaast veroorzaakt regen een hoop opschudding in de watergang. In sommige sloten varieerde het waterpeil de afgelopen dagen met meer dan 10 centimeter per dag door de zware regenval en de inspanningen van de waterschappen om het allemaal weer af te voeren. Onrust in de watergang zou er voor kunnen zorgen dat rode Amerikaanse rivierkreeften, die in de zomer graag dicht tegen het wateroppervlak leven, hun heil liever elders zoeken. In dit kader moeten we ook de jaarlijkse slootschouw niet vergeten. De jaarlijkse maai- en baggerwerkzaamheden in de nazomer zorgen eveneens voor aanzienlijke verstoring in de sloot. Regelmatig zien we dat ontheemde rivierkreeften na het baggeren aan de wandel gaan.

Ondanks dat invasieve rivierkreeften schade kunnen aanrichten aan de vegetatie en infrastructuur, zijn de dieren op zichzelf ongevaarlijk voor de mens. Het grootste ‘gevaar’ tijdens de nazomermigratie schuilt in de onbedwingbare bemoeizucht van andere weggebruikers. Dankzij inmenging van de dierenambulance, hondenuitlaters en scholieren blijkt dat kreeften op straat zich soms over veel grotere afstanden verplaatsen dan ze ooit op eigen kracht hadden kunnen doen. Volgend jaar kunnen we het fascinerende verschijnsel dus op nog meer plaatsen verwachten!

Heeft u een kreeft gezien? Help mee aan het verspreidingsonderzoek naar exotische rivierkreeften! Geef uw waarneming door via telmee.nl of waarneming.nl, of stuur een mail (met foto!) naar eis@naturalis.nl.

Meer informatie over kreeften en een herkenningskaart voor de verschillende soorten is te vinden op www.naturalis.nl/kreeften. 

Tekst: Bram Koese, Stichting EIS-Nederland
Foto: Gerrie Mijnbeek