Zanglijster: biologische slakkendoder pur sang

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

In veel tuinen kun je ze nu zien liggen: de lege huisjes van slakken. Kapot en vaak enkele bij elkaar, bij een steen of op het terras. Het zijn restanten van het werk van de zanglijster. Een zeldzame vorm van werktuiggebruik onder vogels.

Nu de winter zijn einde nadert en de dagen lengen hoor je weer zanglijsters zingen. Ze lijken daarmee terug van weggeweest, en deels klopt dat ook wel. Want veel zanglijsters overwinteren er niet in Nederland, zeker niet als de winter gaat strengen. Maar een aantal zanglijsters probeert te volharden in onze parken en tuinen; vaak zijn dat onze eigen broedvogels. Om de winter door te komen eten ze vooral bessen, regenwormen en huisjesslakken.

In tegenstelling tot merels en kramsvogels eten zanglijsters huisjesslakken, zoals de bekende gewone tuinslak en de wijngaardslak. Om de slak kapot te slaan gebruiken zanglijsters stenen of soms takken. Met de slak in hun snavel slaan ze de slak met een aantal snelle bewegingen van de kop stuk. Bij een favoriete “smidse” kun je wel tientallen kapotte huisjes vinden. Het stukslaan op een steen is een mooi voorbeeld van werktuiggebruik, dat niet veel voorkomt bij vogels. Ook de verwante koperwiek eet huisjesslakken.

Huisjesslakken vormen niet het belangrijkste voedsel van de zanglijster, dat zijn wormen. Maar als deze moeilijk te vinden zijn, zoals bij sneeuwbedekking, dan schakelen zanglijsters over op slakken. Ook in de zomer worden relatief veel slakken gegeten, zo na de overvloed aan rupsen in het voorjaar en nog voordat de bessen rijp zijn. Slakken zijn dus niet alleen lastige dieren die tuinplanten opeten en bestreden dienen te worden. Ze spelen ook een rol als voedsel voor vogels. En aangezien een zanglijster er wel een aantal kan verstouwen is hij dus een biologische slakkendoder pur sang.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Piet Munsterman, Saxifraga; Mark Zekhuis, Saxifraga