Krokusjes dit jaar zeer vroeg

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender [land] op [publicatiedatum]

Er zijn deze januari al veel waarnemingen van bloeiende krokussen gedaan. Dit is zeer vroeg vergeleken met de normale eerste bloei, die meestal pas in maart is. Dit blijkt uit de historische bloeiwaarnemingen die zijn verzameld door de heer H.M. Braaksma vanaf 1936 tot zijn overlijden in 1992.

De heer Braaksma heeft van zes verschillende soorten krokussen bijgehouden op welke datum hij ze voor het eerst zag bloeien. Hij onderscheidde de gele krokus, witte krokus, lila en witgestreepte krokus, paarse krokus en de Crocus chrysanthus. Dit deed hij van 1936 tot en met 1953 in Amsterdam. Daarna verhuisde hij naar Assen.

Meestal bloeiden de krokusjes voor het eerst in maart, dit was het geval bij ongeveer 60 procent van de jaren. Daarna kwamen februari en april het meest voor (zie onderstaande figuur). Gedurende deze hele periode heeft de heer Braaksma slechts een maal een eerste bloei in januari gezien, dit was een paarse krokus op 31 januari 1974. Deze maand januari was dan ook een zeer zachte maand, met een gemiddelde temperatuur van 5,2 graden Celsius in De Bilt. De overige krokusjes kwamen dat jaar echter pas op 23 en 24 februari voor het eerst in bloei. Een hoge temperatuur in december en januari staat dus blijkbaar niet altijd garant voor een vroege bloei. Een eerste analyse van de bloeidata samen met de temperatuurgegevens laat geen eenduidig beeld zien. Van de zes krokussoorten lijkt alleen de bloeidatum van de gele krokus voor een groot deel door de temperatuur in de voorgaande maanden bepaald te worden.
 

In de eerste twee weken van 2012 zijn op veel plaatsen al de eerste krokusjes op grote schaal in bloei gekomen. Net als in 1974 is de extreem milde winter van dit jaar waarschijnlijk mede de oorzaak van de zeer vroege bloei. December 2011 had een gemiddelde temperatuur van 6,5 graden Celsius (bron: KNMI), en ook januari verloopt tot dusver zeer zacht met een gemiddelde van 6,0 graden Celsius. Dat temperatuur echter niet allesbepalend is blijkt uit de waarnemingen van 1975. In 1975 kwamen de krokusjes in de tuin van Braaksma tussen 18 februari (gele krokus) en 31 maart (lila krokus) voor het eerst in bloei terwijl de gemiddelde temperatuur in december uit kwam op 7,3 en in januari op 6,2 graden Celsius.

Tekst: Lucie Vermeulen, Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Jasenka Topic, Saxifraga; Paul Busselen, KU Leuven
Figuur: De Natuurkalender