Ambrosiazaden uit Nederlandse planten kiemkrachtig

Bericht uitgegeven door RIKILT, Wageningen UR en De Natuurkalender op [publicatiedatum]

Uit een kiemexperiment van het RIKILT, Wageningen UR en De Natuurkalender blijkt dat bijna veertig procent van de ambrosiazaden, afkomstig uit in Nederland opgegroeide planten, kiemkrachtig is. Hiermee is voor het eerst bewezen dat de plant die overlast kan veroorzaken voor hooikoortspatiënten en de landbouwsector, in staat is om zich in ons land voort te planten en op eigen kracht uit te breiden. Ambrosia is daarmee niet meer alleen afhankelijk van de aanvoer van vogelvoer.

Recent riep de nVWA net als vorig jaar tuineigenaren, groenbeheerders en boeren op om alert te zijn op de aanwezigheid van ambrosia, eventuele aangetroffen planten te verwijderen (zie ambrosiavrij.nu) en waarnemingen te melden op Natuurkalender.nl. Uit analyses van ambrosiawaarnemingen sinds de jaren '70 van de vorige eeuw door Stichting Floron en De Natuurkalender bleek duidelijk dat het aantal waarnemingen van ambrosia in Nederland toeneemt. Ambrosia komt vooral in ons land via vogelvoer waarin onopzettelijk ambrosiazaden zitten. Aangezien op diverse plaatsen al gedurende meerdere jaren ambrosiaplanten zijn aangetroffen vermoedden we dat de plant ook in Nederland in staat is om zaad te produceren dat kiemkrachtig is.

Om dit aan te tonen hebben het RIKILT - Instituut voor Voedselveiligheid en De Natuurkalender vorig jaar ambrosiaplanten in de buitenlucht in potten opgekweekt uit zaden die afkomstig waren uit vogelvoer. De zaden in het vogelvoer waren afkomstig uit Duitsland en Zwitserland. De planten groeiden uit tot omvangrijke exemplaren die uitgebreid in bloei kwamen en veel zaden produceerden.

Een aantal van de geoogste zaden hebben we recent op vochtig filtreerpapier in glazen schaaltjes gelegd om te kijken of de zaden gingen kiemen. Vijfendertig zaden hadden we eerst veertien dagen in de diepvries gelegd om te kijken of de kieming dan beter verloopt. Na drie dagen bleek gemiddeld drieëntwintig procent van de zaden te kiemen. Na een week was zesendertig procent van de zaden gekiemd waarna er nauwelijks nog meer gekiemde zaden bij kwamen. De kiemkracht van de zaden die wel of niet in de vriezer hadden gezeten verschilde nauwelijks van elkaar. Een vorstperiode is dus niet noodzakelijk om de zaden in ons land te laten kiemen. De zaden zijn afkomstig van twee soorten, waaronder in ieder geval alsemambrosia. Omdat de oorspronkelijke zaden uit het buitenland komen, moet de tweede soort nog definitief worden vastgesteld. Het is al wel bekend dat er hier in Nederland meerdere soorten voorkomen.

De resultaten van dit experiment laten zien dat ambrosia voor een verdere uitbreiding in Nederland niet afhankelijk is van aanvoer van vogelvoer, maar dat de planten die hier opgroeien ook zelf zaden kunnen produceren die kiemkrachtig zijn. De resultaten versterken de oproep van de nVWA om planten te verwijderen en daarmee de productie van pollen, maar dus ook om verdere uitbreiding van ambrosia in Nederland te voorkomen of af te remmen.

Tekst: Leo van Raamsdonk, RIKILT, Wageningen UR en Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University.
Foto’s: Arnold van Vliet en Leo van Raamsdonk

Meer informatie over ambrosia (inclusief film en foto’s) van de nVWA: www.ambrosiavrij.nu
Doorgeven van ambrosia via Natuurkalender.nl