Toekomst van dagvlinders in Europa
De VlinderstichtingBericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]
Vorige week waren 140 vlinderdeskundigen uit bijna dertig landen in Wageningen bijeen op het internationale congres Future of Butterflies in Europe. Drie dagen lang werden actuele kennis en inzichten gedeeld over bedreigingen van vlinders en de manier waarop ze het best beschermd kunnen worden.
De dagvlinders staan in Europa onder zware druk. Bijna tien procent van de soorten wordt met uitsterven bedreigd. Uit onderzoek naar de Europese graslandvlinders is gebleken dat 17 karakteristieke graslandvlinders de afgelopen vijftien jaar maar liefst 70 procent in aantal zijn achteruitgegaan. Veel soorten van het traditionele cultuurlandschap van graslanden, heiden en parklandschappen zijn tegenwoordig alleen nog in beschermde natuurgebieden te vinden. Een nieuw verschijnsel is dat ook de ‘gewone’ soorten minder talrijk worden: dagpauwoog, citroenvlinder en groot koolwitje, soorten die iedereen wel kent. Er komt steeds meer inzicht in de oorzaken van achteruitgang. Vlinders zijn gevoelige graadmeters en reageren snel op veranderingen in hun leefgebied. Beheermaatregelen die worden genomen vanuit de kennis over vlinders hebben ook positieve gevolgen voor veel andere insecten, die de basis vormen van de Europese biodiversiteit.
Op het congres is uitgebreid aandacht besteed aan de gevolgen van klimaatverandering voor vlinders en hoe hierop kan worden gereageerd. Het zorgen voor variatie in het landschap is een van de speerpunten om de toenemende variabiliteit in het klimaat op te kunnen vangen. Steeds duidelijker wordt dat klimaatverandering niet het enige probleem is voor de biodiversiteit en juist ook in samenhang met andere veranderingen moet worden bezien. Veranderingen in het landgebruik, zowel intensivering als het verlaten van landbouwgronden, vormen voor de vlinders nu de grootste bedreiging. Ook de hoge stikstofbelasting vanuit landbouw en verkeer blijkt het microklimaat en de voedselkwaliteit voor vlinders aan te tasten. En bij het voortzetten van klimaatverandering worden deze bedreigingen verder versterkt. Nieuwe vormen van landgebruik zullen moeten worden ontwikkeld om vlinderrijke landschappen voor de toekomst veilig te stellen. Een concrete vertaling van opgedane vlinderkennis in de praktijk vormt de recent verschenen publicatie “Do’s and don’ts for butterflies of the Habitats Directive of the European Union”. Een groep Europese wetenschappers, gecoördineerd door Butterfly Conservation Europe, heeft daarin adviezen opgesteld om 29 bedreigde soorten, opgenomen in de Europese Habitatrichtlijn, in Europa te redden.
Tekst: Michiel Wallis de Vries, Wageningen Universiteit; Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto's: Kars Veling, De Vlinderstichting; Albert Vliegenthart