Woningnood voor vogels dreigt. Teken de petitie!

In december lanceerde Vogelbescherming een petitie om minister Keijzer alsnog op te roepen bij nieuwe woonwijken en grootschalige renovaties neststenen collectief te regelen. De petitie is ondertussen ruim veertigduizend keer getekend en zal begin maart aan de minister worden aangeboden. Ook tekenen? Dat kan. Teken de petitie Neststenen voor mussen! op de website van Vogelbescherming.

Oplossing lag klaar

Keijzer negeert het vogelvriendelijke plan om neststenen in te metselen bij nieuwbouw en grootschalige renovaties, dat op steun van de Tweede Kamer kon rekenen. Een meerderheid van de Kamer stemde dinsdag 17 december 2024 in met de motie van GroenLinks-PvdA-Kamerlid De Hoop. In de motie werd opgeroepen aan de slag te gaan met het plan voor de neststenen in het Bouwbesluit, dat groot draagvlak heeft onder bouwers en beschermers. Verblijfsvoorzieningen creëren, zoals het inbouwen van een simpele neststeen, maakt een groot verschil voor vogels zoals huismussen, die steeds lastiger een plek vinden in onze dorpen en steden. Deze oplossing lag klaar om vanaf 1 januari 2025 uitgevoerd te worden, maar wordt nu gedwarsboomd door minister Keijzer in het kader van STOER (Schrappen van Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving). Zij schrijft het plan af om naar eigen zeggen de woningbouw te kunnen versnellen en verkent de mogelijkheid om alleen "verblijfsvoorzieningen voor beschermde diersoorten te gaan verplichten voor utiliteitsgebouwen, zoals scholen en kantoren." 

Vogels in woningnood 

Echter, de gestandaardiseerde regelgeving voor het inbouwen van de neststenen zorgt juist voor versnelling van de woningbouw en tegen lagere kosten, zo geven bouwbedrijven zelf ook aan. Samen met de bouwwereld heeft Vogelbescherming daarom jarenlang naar oplossingen gezocht voor 'dubbelgebruik': plekken die werken voor zowel vogels als mensen. De neststenen zijn daar een goed voorbeeld van. Zolang de huismus en gierzwaluw geen plek krijgen om te nestelen, zitten zij in woningnood en krijgen deze soorten niet de kans zich te herstellen.

Rode Lijst 

Soorten die afhankelijk zijn van de stad hebben het steeds moeilijker. Sinds 1975 of eerder zijn de landelijke aantallen van de huismus vermoedelijk gehalveerd en is de soort op de Rode Lijst beland. Ook andere vogelsoorten, zoals de gierzwaluw en spreeuw verdwijnen verder uit de stad, omdat er steeds minder plekken zijn waar ze kunnen schuilen, voedsel vinden en nestelen. “Een groot probleem”, geeft Timo Roeke, Beschermer bij Vogelbescherming, aan, “want groene en gezonde wijken zijn van levensbelang voor vogels én mensen. Vogels die afhankelijk zijn van de steden vinden zo weer een plek om te leven. Mensen die in groene wijken wonen waar vogelgeluiden te horen zijn, zijn fysiek en mentaal gezonder. We kunnen niet zonder.”

Negeren van draagvlak

Van alle regels die er zijn, had juist deze een opvallend groot draagvlak. Ook de bouwbedrijven zelf zijn gebaat bij duidelijkheid en eenzelfde landelijke leidraad. Verwachting is dat door dit besluit juist allerlei regionale regels en richtlijnen het vogelvriendelijk bouwen een onnodig complex proces maken, en daardoor onder de streep duurder en vertragend. De praktijk laat zien dat landelijk natuurinclusief bouwen kan leiden tot het versneld komen tot vergunningverlening, mede doordat er minder bezwaar wordt gemaakt. Dit gebeurt al bij de grote bouwers en ontwikkelaars die werken met zogenaamde gebiedslabels en puntensystemen waarin duurzaamheid al vanaf de visievorming wordt meegenomen.

Minder en later

Als Keijzer doorzet, betekent dat niet alleen miljoenen minder neststenen voor huismussen, spreeuwen en gierzwaluwen, maar ook een enorme vertraging ten opzichte van het oorspronkelijke plan, dat al een tijd klaarlag. De technische eisen waaraan deze aangepaste verblijfsvoorzieningen namelijk zouden moeten voldoen, worden nog uitgewerkt in de Omgevingsregeling en zouden op z’n vroegst vanaf 1 juli 2026 kunnen gaan gelden. “Onaanvaardbaar”, vindt Vogelbescherming.

Meer informatie

• Teken de petitie Neststenen voor mussen!

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Marc Guyt; Jankees Schwiebbe; Hans Peeters