Dakenstroom Kaatsheuvel wint Award Natuurinclusief Bouwen en Ontwerpen 2021
Vogelbescherming Nederland, ZoogdierverenigingNatuurinclusief Bouwen en Ontwerpen betekent dat je gebieden zo bouwt en inricht dat mensen en de van nature voorkomende planten en dieren zich er helemaal thuis voelen. Denk bijvoorbeeld aan waterrijke, natuurlijke gebieden in een woonwijk of bedrijventerrein, wilde planten in bermen en plantsoenen en bijvoorbeeld groene daken en gevels. Maar ook aan vogels en vleermuizen de ruimte geven om in de gebouwen een verblijfplaats te kunnen vinden.
De Award Natuurinclusief Bouwen en Ontwerpen is een initiatief van Vogelbescherming Nederland en de Zoogdiervereniging en wordt gefinancierd door de provincie Noord-Brabant. Met de award willen Vogelbescherming Nederland, de Zoogdiervereniging en Provincie Noord-Brabant inspirerende voorbeelden van Natuurinclusief Bouwen in het zonnetje zetten. En bouwend Nederland stimuleren om de natuur in en rond je eigen huis, wijk, dorp of stad te behouden en te versterken.
Acht nominaties
In totaal hebben zich achttien projecten aangemeld voor de Award. Daarvan zijn er uiteindelijk acht genomineerd. Dat gebeurde na beoordeling van alle inzendingen door een onafhankelijke vakjury met expertise op het gebied van stedelijke ontwikkeling en stadsnatuur. De juryleden waren: Eddy Nieuwstraten (Raad van Toezicht Vogelbescherming Nederland), Dr. Ir. Nico Tillie (hoofd van het Urban Ecology & Ecocities Lab van de Faculteit Bouwkunde, TU Delft) en de vorige winnares van de Award: Nina Ravenstein (landschapsontwerper en oprichter van PAD Landscape).
De natuurinclusieve wijk als ecosysteem
Nina Ravenstein: "Bij het beoordelen van de inzendingen heeft de jury er vooral op gelet dat het concept van natuurinclusief bouwen terugkomt in het totale ecosysteem van de wijk of het gebouw en niet alleen als afzonderlijke natuurvriendelijke voorzieningen. Het zijn de verblijfplaatsvoorzieningen voor dieren, plus het kwalitatief groen, plus de benutting van daken en gevels als groeiplaats van planten en woonplaats van dieren, plus de waterhouding, die tezamen het ecosysteem vormen. Alleen dan kan een gezonde leefomgeving voor mensen en dieren ontstaan. Daarbij hebben we ook gekeken naar een eerlijke, sociale verdeling binnen het project.’
De winnaars
De Award: Dakenstroom, Kaatsheuvel (Casade):
"Een natuurvriendelijk aanpak voor energieneutraal wonen"
Marco Matheeuwsen van Woningcorporatie Casade nam samen met Sicco Jansen van Unitura de prijs in ontvangst. Marco: "We zijn ontzettend blij met de waardering die wij en onze partners op deze manier voor Dakenstroom krijgen. Het is niet alleen een project in Kaatsheuvel, maar een concept dat we op steeds meer plaatsen bij dakrenovatie uitrollen. De dringende noodzaak tot energieneutraal wonen kan prima samengaan met het behouden en het zelfs versterken van de aanwezige natuurwaarden van een wijk. En dat met relatief eenvoudige middelen die overigens wel kostenverhogend zijn. Door daarvoor met geïntegreerde oplossingen te komen, zoals een prefab daklijst met daarin de nestvoorzieningen, wordt het ook kostentechnisch interessant. Als Natuurinclusief Bouwen de standaard wordt zal dat de betaalbaarheid ten goede komen."
Sicco Jansen van Unitura, het bedrijf achter de aangebrachte verblijfplaatsen voor vogels en vleermuizen: "Het is de eerste keer dat het is gelukt om ook grote vleermuisvoorzieningen in de dakoverstek te verwerken. Iedere woning heeft tenminste één ingebouwde vleermuisvoorziening en twee ingebouwde nestkasten (één voor de huismus en één voor de gierzwaluw). En om de vijf woningen is de volledige dakoverstek aan de kopgevel ingericht voor vleermuizen en vogels."
Runner Up: Haags Buiten, Den Haag (Kampman Architecten):
"Deze award geeft ons een duwtje in de rug"
Huub van Heesewijk van Kampman Architecten: "We zijn echt supertrots op ons project. We hebben in dit gebied zoveel voor elkaar gekregen: de combinatie van de bestaande ecologische zones, hoe we met hemelwater omgaan, de hoeveelheid en diversiteit aan bomen, de variatie aan zowel sociale woningen als koopwoningen, de integratie van vleermuiskasten, alle woningen met eigen tuinen hebben daar standaard een boom in gekregen en alle bewoners met een tuin een advies van een tuinarchitect. Deze Award geeft echt een duwtje in de rug voor ons en toekomstige opdrachtgevers om nog meer natuurinclusief te ontwerpen. En dat gaat ook gebeuren, we hebben wat dat betreft de tijd mee".
Brabant Award: Berckelbosch, Eindhoven (Ballast Nedam Development):
"Door het inpassen van bestaand groen hebben we nu al een volwassen wijk die toch nieuwbouw is"
Michiel Blom van Ballast Nedam: "Berckelbosch Eindhoven is een grote gebiedsontwikkeling, met circa duizend woningen gepland, waarvan er nu vijfhonderd zijn gebouwd. Door de wat langere doorlooptijd is het aangeplante groen al behoorlijk volwassen. Daardoor, maar vooral ook door het behouden van de bestaande groenstructuur en het goed verzorgen van de bomen, hebben we nu al een volwassen wijk die toch nieuwbouw is. Naast het behoud van die groenstructuren, vergroten we ook de biodiversiteit door bewoners te stimuleren hun tuinen natuurvriendelijk in te richten. En we proberen mensen in de wijk aan het sporten te krijgen. Een gezonde wijk voor mens en dier. Natuurinclusief bouwen is eigenlijk gewoon een uiting van goede stedenbouw. Gewoon doen!"
Aanmoedigings-Award: Basisschool De Verwondering, Almere (ORGA Architecten):
"Kinderen kunnen zelf ervaren hoe de groene wanden van het gebouw elk seizoen veranderen"
Daan Bruggink van ORGA Architecten: "Het is goed om te zien dat Natuurinclusieve Maatregelen worden beloond met een prijs. We zijn een eco-architectenbureau, we bouwen altijd met natuurlijke en bio-based materialen. Natuurinclusief Bouwen hoort daar gewoon bij. We hebben bij basisschool 'De Verwondering' kunnen realiseren dat het gebouw zelf steeds meer natuur wordt. De kinderen kunnen zelf beleven hoe de groene wanden, vooral die aan de buitenzijde, zich in de loop der seizoenen ontwikkelen en veranderen. Bovendien functioneren kinderen ook beter in een groene omgeving."
Overzicht van de winnaars en de genomineerden van de Natuurinclusief Bouwen en Ontwerpen Award 2021 (Bron: Zoogdiervereniging)
Meer informatie over Natuurinclusief Bouwen en Stadsnatuur
- Met slimme woonvoorzieningen en goed stedelijk groen help je stadse dieren overleven, en zorg je voor een koeler en gezonder stadsklimaat. Kijk voor inspiratie en oplossingen op Bouwnatuurinclusief.nl.
- Op zoek naar advies en concrete voorbeelden van Groen Bouwen: Checklist Groen Bouwen helpt je verder.
- De Factsheets Stadsnatuur van Vogelbescherming en de Zoogdiervereniging zijn samen met andere interessante bronnen ook te vinden op de downloadpagina van Bouw Natuurinclusief.
Tekst: Erik Korsten, Zoogdiervereniging op basis van interviews door Nina Ravenstein, PAD Landscape
Foto's: Casade (leadfoto Dakenstroom); Kampman Architecten; Ballast Nedam; foto's van winnaars en genomineerden: Mirjam Verschoor.
Video: Projectfoto's van winnaars en genomineerden; muziek: Bensound.com; samenstelling: Merel Roks, Vogelbescherming en Erik Korsten