Nieuwe aanpak voor kaarten bodem, geomorfologie en grondwater voor Noord-Brabant

Ieder jaar werkt WENR aan het updaten van de Bodemkaart en Geomorfologische Kaart van Nederland en van het Grondwaterspiegeldieptemodel. Waar dat gebeurt, hangt af van de behoeften die er in Nederland zijn en de mate waarin de informatie verouderd is. Tot 2021 werden de drie basiskaarten en achterliggende gegevens afzonderlijk geactualiseerd in verschillende gebieden. In 2023 en 2024 is de actualisatie op een andere manier uitgevoerd, waarbij het veldwerk en de kartering gecombineerd zijn in één gebied. De nieuwe aanpak had verschillende voordelen: tijdsbesparing door het gebruik van hulpinformatie en veldopnamen voor meerdere kaarten en een verbetering van de kwaliteit.

Expertkennis geïntegreerd met digitale karteertechnieken

Nieuw was ook dat er een vorm van digitale bodemkartering gebruikt is, waarin expertkennis van bodemkundigen is geïntegreerd met digitale karteertechnieken. Voordeel hiervan is dat de toekenning van bodemtypen reproduceerbaar is en de betrouwbaarheid (of nauwkeurigheid) van de kaart is gekwantificeerd. De nauwkeurigheidsinformatie is relevant als de Bodemkaart als basiskaart wordt gebruikt in beleid.

Afstemming en geringe aantal boringen knelpunt

Een knelpunt in de gecombineerde actualisatie was de afstemming van het veldwerk voor de Bodemkaart en Geomorfologische Kaart en het geringe aantal grondboringen. Dit geeft aan hoe belangrijk veldwerk is voor het verzamelen van informatie over het natuurlijke systeem in Nederland. Grondboringen en kartering voor de Bodemkaart moeten in een vroeg stadium worden uitgevoerd, zodat deze gegevens gebruikt kunnen worden voor de begrenzing van kaartvlakken in de Geomorfologische Kaart. In het uitgebrachte rapport (pdf: 5,3 MB) over de actualisatie zijn de bevindingen vastgelegd en worden aanbevelingen gedaan voor toekomstige actualisaties.

Geactualiseerde basiskaarten meteen in gebruik bij waterschap en provincie

De nieuwe basiskaarten van het stroomgebied van de Raam zijn gemaakt in samenwerking met het waterschap Aa en Maas en de provincie Noord-Brabant. Voor het waterschap is een deel van de informatie over bodem en grondwater direct toepasbaar in de grondwatermodellen van het waterschap. Daarmee maakt het waterschap inschattingen van de effecten van klimaatverandering op de gemiddelde grondwaterstand in de zomer. Het model wordt ook gebruikt door gebiedsontwikkelaars voor het maken van inrichtingsplannen en kansenkaarten.

Voor de provincie Noord-Brabant valt het werk in het stroomgebied van de Raam deels samen met het updaten van de Geomorfologische Kaart voor de aardkundig waardevolle gebieden in de provincie. De provincie wil meer inzicht krijgen in de staat van de landvormen binnen aardkundig waardevolle gebieden om ruimtelijke plannen beter te kunnen beoordelen.

Basisregistratie Ondergrond (BRO) levert informatie over natuurlijke systeem van Nederland

Informatie over het natuurlijke systeem van Nederland is nodig om natuur de ruimte te geven, ons aan te passen aan klimaatverandering en om over te gaan op andere vormen van landbouw, energievoorziening en woningbouw. Die basisinformatie bestaat onder meer uit kaarten van bodem en terreinvormen waarop we leven en van de diepte van het grondwater. Deze kaarten, en de achterliggende gegevens uit grondboringen, bodemanalyses en grondwaterpeilbuizen, zijn onderdeel van de Basisregistratie Ondergrond (BRO). Dankzij de Basisregistratie Ondergrond is deze informatie voor iedereen toegankelijk.

De BRO komt voort uit de Wet basisregistratie ondergrond. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) is volgens deze wet bronhouder van de basiskaarten en bijbehorende gegevens en is verantwoordelijk voor de kwaliteit en het onderhoud van deze informatie. Wageningen Environmental Research (WENR) houdt de kaarten en gegevens voor het ministerie actueel als onderdeel van de Wettelijke Onderzoekstaken Natuur en Milieu.

Meer informatie

• Rapport Basiskaarten en hydrofysische gegevens van het natuurlijke systeem: actualisatie in het stroomgebied van de Raam (waterschap Aa en Maas) (pdf: 5,3 MB).
• Basisregistratie Ondergrond (BRO).
• Bodemdata.nl.

Tekst: Wageningen Environmental Research
Foto: Kees Teuling (leadfoto: bij de Raam, Noord-Brabant)