Afscheid van Griend: een laatste ronde tussen zeehonden en herinneringen

Dit is alweer de laatste dag. Morgen begint het te regenen, wat zowel het veldwerk als de terugtocht naar de boot een stuk moeizamer maakt. Daarom hebben we met de bemanning van de Asterias afgesproken dat ze ons aan het einde van de dag komen ophalen. Dat betekent echter wel dat we al onze spullen van tevoren naar het strand moeten brengen, voordat we verdergaan met onze rondes.

De restjes Thaise curry en soep laten we voorlopig nog in de hut liggen, zodat we die tijdens de lunchpauze kunnen opeten. Ook een jerrycan met drinkwater blijft daar staan, die nemen we pas op het laatst mee.

Van portretfoto's naar dronebeelden

Vandaag maken we niet alleen foto's, maar ook detailopnames met de drone. Het zou erg handig zijn als we in de toekomst de foto-identificatie ook met de drone zouden kunnen doen. Dit hangt natuurlijk af van hoe goed het vlekkenpatroon vanuit de lucht te zien is en of dat goed te vergelijken is met de foto's die we in voorgaande jaren vanaf de grond hebben gemaakt.

De komende jaren zal het een uitdaging worden om een soepele overgang te realiseren van portretfoto’s naar beelden gemaakt door een 'spionage-drone' – dat blijft nog even toekomstmuziek.

Voorzichtig tussen de zeehonden

Jessica en Clea gaan verder waar ze gisteren gebleven zijn: meters maken. Met laagwater kun je vanaf het strand de dieren aan de rand van het eiland goed observeren. Gelukkig liggen daar vaak ook de meeste dieren. Dit jaar heeft het extreem hoge water er echter voor gezorgd dat de dieren zich veel meer dan normaal over het hele eiland hebben verspreid.

Aan de westkant moet je extra voorzichtig zijn om geen zeehonden te verstoren. Net wanneer je denkt dat je de dieren zorgvuldig hebt ontweken, hoor je ineens een diepe zucht vanuit het hoge gras naast je. Op nog geen meter afstand blijkt een volwassen zeehond te liggen slapen. Gelukkig heb ik hem niet wakker gemaakt.

Van tengere nek tot opgeblazen ballon: een dag tussen de jonge pups

Ik probeer, daar waar je anders moeilijk kunt komen, met kruip-door-sluip-doortechnieken toch zoveel mogelijk dieren te registreren. Gisteren bevond ik me nog midden in het hoge gras; vandaag is het iets makkelijker. Ik ben nu in het gebied ten westen van de hut, een stuk dat relatief recent is opgespoten. Het is hier wat drassig en er staat wel wat begroeiing, maar in tegenstelling tot gisteren hoef ik mijn karatekunsten niet uit de kast te halen om me erdoorheen te slaan.

In het zuiden zie ik Geert, terwijl Jessica en Clea naar het westen toe bezig zijn. Door de minder dichte begroeiing krijg ik een veel beter overzicht van alles wat hier leeft. Er zijn nog een aantal (hele) jonge pups te zien. Die kun je herkennen aan hun vacht, die nog een lichtgele tint heeft. Pas na een of twee dagen krijgen ze de echte puppy-witte kleur. De jonge dieren hebben ook nog een dunne, tengere nek. Na ongeveer een week, als ze genoeg vette melk van hun moeder hebben gedronken, vormt hun lichaam zich. De kop loopt dan in een vloeiende lijn over in het lijf, alsof ze een opgeblazen ballon zijn.

Verlaten door moeder, klaar voor de zee: het leven van de 'weaners'

Naast de jongere pups die nog bij hun moeder zijn, zie ik opvallend veel gespeende pups, ‘weaners’ zoals wij ze noemen. Bijna overal waar je kijkt, liggen er een of meerdere pups die door hun moeder zijn verlaten, meestal in diepe slaap. In de periode voordat ze zelf besluiten de zee op te gaan, beginnen ze te verharen. Ook intern spelen zich veel processen af. De pups hebben drie weken lang vette melk van hun moeder gedronken. Nu moeten hun spieren, longweefsel en andere organen zich ontwikkelen, zodat ze in staat zijn om naar zee te zwemmen en naar vis te duiken.

Het lukt me om (hopelijk) alle dieren te fotograferen. Yes! 136 zeehonden vandaag. Ik ben net klaar wanneer Geert me belt om te zeggen dat we binnen ongeveer een uur worden opgehaald. De wind is iets toegenomen en ik begin het koud te krijgen.

Het eiland rond: doel bereikt, maar enkele zeehonden gemist

Ik loop snel naar de hut om de restjes van gisteren op te warmen. Jessica en Clea komen ook naar binnen. Zij hebben ook hun ‘target’ gehaald: ze zijn tot de plek gekomen waar we gisteren gestopt waren. Zo hebben we het eiland vanaf het strand in ieder geval helemaal rondgelopen. We weten dat we hier en daar groepen gemist hebben. Vooral aan de noordkant was het niet gelukt om zonder ze te verstoren alle zeehonden te fotograferen. Ook in het oosten waren er dieren diep het binnenland ingedrongen en daardoor moeilijk bereikbaar. Gelukkig is er gisteren een vlucht geweest, en kunnen we ze daarop tellen.

Op zoek naar oude bekenden: de hoop op een terugkeer van Neckless

Helaas zagen we op het eerste gezicht geen bekende dieren. Er is echter nog hoop: het is niet uitgesloten dat we, wanneer we de foto's thuis beter bekijken, toch Cactus, Venus of een andere oude bekende terugvinden (zie eerdere blogs). Neckless werd niet gezien – zij zou echt opgevallen zijn. Er waren sowieso geen dieren met verstrikkingen op Griend. Er zijn verschillende mogelijkheden: of Neckless lag op een plek waar we niet konden komen, of ze was al vertrokken (en een van die dikke 'weaners' zou van haar kunnen zijn), of ze heeft dit jaar overgeslagen. Een heel ander scenario wil ik liever niet in overweging nemen, hoewel dat, gezien de lange tijd dat we Neckless volgen, niet verrassend zou zijn: ze is niet meer... Hopelijk zien we haar toch volgend jaar.

Afscheid van Griend en de laatste zeehondenobservaties

We zijn opgewarmd door de soep en voordat we de afwas hebben gedaan, belt Geert: of we er al aankomen, de Asterias is er. Een laatste doekje over de tafel en weg zijn we. Voor een laatste keer zigzaggend tussen de zeehonden naar het zuidstrand, waar we vanmorgen de kar met spullen hebben achtergelaten. Het is erg laag water, waardoor het grote schip, maar ook de bijboot, niet dichtbij het eiland kunnen komen. Het is een heel stuk lopen en dan waden. Zelfs Geert, die voor ons liep en normaal niet te stoppen is, vond het zwaar. Zoals gewoonlijk worden we allervriendelijkst op de Asterias verwelkomd. In Harlingen kost het wat Tetris-achtige trucjes om alles in de auto te krijgen, het past net. In Den Helder worden we op kantoor, waar we de meeste spullen uitladen, verwelkomd door André en Steve. Ze nemen nog even de week door op de vrijdagmiddag en tonen ons de foto's van de vlucht van gisteren.

Het is een vreemd gevoel om terug te zijn. We horen dat er hier en daar langs het strand van Texel grijze zeehondenpups en soms hun moeder waren terechtgekomen na de sinterklaasstorm. Best bijzonder, maar geen honderden dieren zoals wij net gezien hebben. We zijn de jerrycan op Griend vergeten...

Meer informatie

• Lees hier de eerste blog over de eerste dag van Geert Aarts.
• Lees hier de tweede blog over de eerste dag van Clea van de Ven.
• Lees hier de derde blog over de tweede dag van Jessica Schop
• Meer informatie over zeehonden in het WUR Dossier Zeezoogdieren.

Tekst: Sophie Brasseur, Geert Aarts, Jessica Schop en Cecile Leuverink, Wageningen Marine Research; Clea van de Ven, Natuurmonumenten
Foto's: Wageningen Marine Research