Meer dan twintigduizend bomen in genenbank – nu online te bekijken

Van de Spaanse aak tot de Gelderse roos, meer dan vijftig soorten inheemse bomen en struiken zijn te bewonderen in het Roggebotzand, een door Staatsbosbeheer beheerd gebied in de Flevopolder. Doel van deze levende genenbank is de genetische diversiteit in Nederland te beschermen, wat belangrijk is voor het behoud en duurzaam beheer van bossen.

Zeldzame en bedreigde soorten

Van de circa honderd boom- en struiksoorten die van nature in Nederland voorkomen, is ongeveer de helft ernstig bedreigd. Hier zitten zeer zeldzame soorten tussen die enkel nog voorkomen in kleine restpopulaties of als verspreide individuen, zoals wilde appel en wilde peer. Voor die bedreigde soorten is behoud van genetisch materiaal in een genenbank (ex situ) nodig, als aanvulling op behoud in de natuurlijke omgeving (in situ).

“Zulke oorspronkelijke bomen kunnen heel waardevol zijn voor de Nederlandse natuur,” zegt bomenonderzoeker Hinke Wiersma van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) van Wageningen University & Research. “Doordat ze hier al zo lang groeien, herbergen ze uniek genetisch materiaal en kunnen ze eigenschappen bevatten die je elders in Europa niet vindt. In tijden van klimaatverandering, ziekten en plagen is genetische diversiteit essentieel voor vitale bossen.”

Beheer en gebruik van de genenbank

Staatsbosbeheer en het CGN beheren de genenbank samen. Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de genenbank en verzorgt de uitgifte van zaad en stekmateriaal. Het CGN ondersteunt en adviseert Staatsbosbeheer bij de opbouw, instandhouding en documentatie van de genenbankcollecties.

Om de genenbankcollecties beter toegankelijk te maken voor terreinbeheerders en andere belangstellenden is hard gewerkt aan een nieuwe website: Genenbankbomenenstruiken.nl. Daar wordt uitgebreid uitleg gegeven over de genenbank, hoe het werkt en welk onderzoek er wordt gedaan. Daarnaast wordt voor elke soort beschreven hoeveel accessies – plantmateriaal afkomstig van een unieke ouderplant of populatie; meestal een kloon van een wilde boom of struik – er in de genenbank staan, waar die accessies vandaan komen en hoe boomkwekers, bos- en natuurbeheerders en onderzoekers teeltmateriaal kunnen bestellen.

Zelf een bezoek brengen

Wil je zelf een keer een bezoek brengen aan dit bijzondere stukje Nederlands bos? Dat kan! Er loopt een wandelroute van 3,7 kilometer door de genenbank, te beginnen op de parkeerplaats bij Pannenkoekhuis Het Grote Kabouterbos. Langs de wandelroute vind je informatiepanelen die meer vertellen over de bomen en wat ze speciaal maakt.

Meer informatie

• Bezoek de nieuwe website Genenbank bomen en struiken.

Tekst: Centrum voor Genetische Bronnen Nederland, Wageningen Environmental Research en Staatsbosbeheer
Foto: Martijn Tiemens, Staatsbosbeheer (leadfoto: overzicht genenbank-west)