Herstel van 130 hectare bijzondere natuur in de Elster Buitenwaarden

Provincie Utrecht, Rijkswaterstaat, Utrechts Landschap, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en de gemeente Rhenen hebben gezamenlijk de 130 hectare natuur in de Elster Buitenwaarden hersteld. Voorheen werd het gebied vooral agrarisch gebruikt, waardoor het minder geschikt was voor overwinterende en broedende vogels zoals de kleine plevier en kluut. "Die kluten, die waren er voorheen niet", merkt Frans van Diepen, adviseur bij de inrichting van het gebied, op. Er zijn nu al bijzondere vogelsoorten teruggekomen die er voorheen niet waren zoals de bergeend, kluten en de tureluur. Ook is de waterkwaliteit verbeterd volgens de Europese Kaderrichtlijn Water. Dit bevordert de biodiversiteit en biedt vissen meer leefruimte. 

Ingrijpende natuurontwikkeling

Het gebied van 130 hectare is grondig aangepakt om te voldoen aan de Europese natuurdoelen. Zo is de bovenlaag van de percelen afgegraven om bloemrijke graslanden te creëren, die veel insecten en zeldzame vogelsoorten aantrekken. Daarnaast zijn moerasgebieden aangelegd, wat kansen biedt voor vogels zoals de roerdomp, de blauwborst en de waterral. In totaal is er 500.000 vierkante meter grond verzet, waarvan het grootste deel binnen het gebied is verplaatst. "En het wordt alleen maar mooier" zegt Martin de Haan, projectleider bij de provincie Utrecht. "Nu is het weer natuur, met water, natuurvriendelijke oevers en flora- en faunarijk grasland."

Voor de verbetering van de waterkwaliteit en het leefgebied van vissen zijn diverse geulen en natte hooilanden aangelegd, wat gunstig is voor soorten als de snoek, de rietvoorn, de bittervoorn en de kleine modderkruiper. Door de geulen krijgt water weer de ruimte en is daarmee de historische loop van de Nederrijn teruggebracht.

Toegankelijkheid en verbinding

Het voorheen ontoegankelijke agrarische gebied is nu opengesteld voor natuurliefhebbers. Er zijn onverharde wandelpaden aangelegd, en het gebied is verbonden met Plantage Willem III, waar bezoekers ook gallowayrunderen en konikpaarden kunnen tegenkomen. Hoewel het gebied het hele jaar toegankelijk is, zijn er enkele beperkingen tijdens het broed- en overwinteringsseizoen. De werkzaamheden liggen momenteel stil vanwege het broedseizoen, maar in september moet de inrichting volledig zijn afgerond.

Samenwerking en beheer

Het project is gerealiseerd door een nauwe samenwerking tussen de provincie Utrecht, Rijkswaterstaat, Utrechts Landschap, de gemeente Rhenen en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Utrechts Landschap zal het gebied in opdracht van de provincie Utrecht beheren en onderhouden. Martin en Frans kijken met trots terug op het project: "Op naar de volgende, nog 24 uiterwaarden te gaan," zegt Frans, verwijzend naar de volgende projecten tussen Wijk bij Duurstede en Schoonhoven. Daar worden verschillende uiterwaarden met elkaar verbonden en verbeterd.

Tekst en foto's: Provincie Utrecht