Verschillende soorten haften

Eendagsvliegen voor de eeuwigheid

EIS Kenniscentrum Insecten
23-AUG-2024 - Haften zijn heel bijzondere insecten. Ze worden ook wel eendagsvliegen genoemd, omdat de volwassen insecten maar kort leven. Het is de enige insectenorde waar de gevleugelde insecten nóg een keer vervellen. De mannetjes hebben zogenaamde muffinogen, een soort toeters bovenop hun gewone ogen. De kennis over de 64 Nederlandse soorten is nu voor het eerst samengevat in een nieuwe publicatie.

Haften worden ook wel eendagsvliegen genoemd. Dit komt doordat een haft het grootste deel van zijn leven als larve onder water doorbrengt. Het leven als gevleugeld insect is maar kort, soms maar één of enkele dagen.

De larven van haften hebben opvallende kieuwen aan het achterlijf. Dit is de gele driestaart Potamanthus luteus

De larve vervelt naar een gevleugelde haft, het subimago genoemd. Het bijzondere is dat ze daarna nóg een keer vervellen, tot imago. De imago's paren en zorgen zo voor de voortplanting. Wat ook bijzonder is dat de gevleugelde dieren geen mond hebben en dus niet kunnen eten. Ze moeten als larve voldoende voedsel tot zich nemen. De enige functie van de gevleugelde dieren is dus de voortplanting. Dit speelt in extreme mate voor bijvoorbeeld het schoraas (zie onder). Het vrouwtje werpt zich op het wateroppervlak waarna haar achterlijf openbarst, de eieren naar beneden dwarrelen en ze zelf sterft.

Het massaal optreden van schoraas wordt zomersneeuw genoemd

Zomersneeuw

Het schoraas is een van de bekendse haften. Deze soort was vroeger heel algemeen langs de grote rivieren. Op zomeravonden zwermden deze witte haften massaal en dit werd zomersneeuw genoemd. Door vervuiling verdween schoraas, met de laatste waarneming in 1937. Toen de rivieren weer schoner werden verscheen ook schoraas weer en vanaf de jaren 1990 is zomersneeuw gelukkig weer te zien.Mannetjeshaften van sommige groepen hebben zogenaamde muffinogen. Dit zijn hoge toeters boven de gewone ogen. Mogelijk komen die van pas bij het zoeken naar een vrouwtje

Muffinogen

Mannetjes van de kleine tweestaarten (familie Baetidae) hebben zogenaamde muffinogen. Dit zijn een soort brede toeters die zich boven de eigenlijke ogen bevinden. De functie is onduidelijk, mogelijk komen ze van pas tijdens de bijzondere baltsvluchten die mannetjes uitvoeren om een vrouwtje te veroveren.

Nieuwe publicatie

De net verschenen Entomologische Tabel nummer 15 is geheel gewijd aan de haften. Met de sleutels kunnen alle 82 soorten uit de Benelux gedetermineerd worden, zowel de imago's, subimago's als de larven. Het boek is geillustreerd met talloze unieke foto's en verspreidingskaarten. Per soort wordt informatie over levenswijze, verspreiding en herkenning gegeven. Het boek is te bestellen via het formulier op de website van EIS.

Oproep

We willen iedereen oproepen om waarnemingen van haften in te voeren bij Waarneming.nl. Zo draag je bij aan het onderzoek naar de ontwikkelingen in de haftenfauna van EIS Kenniscentrum Insecten.

Je kunt volwassen haften kloppen uit bomen en struiken langs de waterkant. Maar ook bruggen zijn goede plekken. Met een lang net kun je uit het water opvliegende haften onderscheppen

Tekst: EIS Kenniscentrum Insecten
Foto's: Daan Drukker; Eelco Hoegée en Koen Lock; Liselotte Roodbol