Hoe biodivers zijn de oevers in jouw buurt? Doe een oevercheck

Oeverplanten is een jaarlijks burgeronderzoek van Naturalis Biodiversity Center met als doel de oevervegetatie in Nederland in kaart te brengen. Iedereen kan meedoen door een oevercheck uit te voeren. Zo krijgen onderzoekers van Naturalis een beter beeld van de kwaliteit en de biodiversiteit van de oevers in Nederland. De resultaten kunnen bijdragen aan besluitvorming over de inrichting en het beheer van oevers, voor een betere lokale biodiversiteit. Op 15 mei is het zevende seizoen van het Oeverplanten-project begonnen en dat loopt tot 15 september.

Doe een oevercheck!

Doe jij een oevercheck? Dan wordt jij ook een medeonderzoeker in dit project. Een oevercheck laat zien welke van de 23 gekozen plantensoorten voorkomen in een oever. Deze plantensoorten zijn gekozen, omdat ze iets vertellen over de biodiversiteit van de oeverstrook. Daarnaast zijn ze ook zonder bloemen goed te herkennen.

Je doet mee door de plantensoorten te noteren die jij tegenkomt langs een sloot of kanaal. Een oevercheck duurt 10 tot 15 minuten, en voer je uit langs een oeverstrook van 40 meter. Bezoek voor je begint eerst Mijnoeverplanten.nl, daar vind je alle informatie die je nodig hebt om een check uit te voeren, zoals de 23 plantensoorten waar je op moet letten. Download vooraf de Oeverplanten-app, daarmee voer je jouw resultaten in. De app begeleidt jou ook door alle stappen van de oevercheck.

Ben je nog geen plantenexpert? Dat is geen probleem. Sommige soorten kent iedereen al, zoals de brandnetel. Voor andere soorten kun je op Mijnoeverplanten.nl oefenen. Daar staan tools en quizzen om snel kennis te maken met de 23 soorten.

Samen eropuit

Zelfs met veel voorbereiding kan de eerste oevercheck voor beginnende burgeronderzoekers spannend zijn. “Gelukkig zagen we de voorgaande jaren veel terugkerende deelnemers”, vertelt  plantenexpert Jacqueline Henrot en coördinator van het Oeverplanten-project bij Naturalis. “Inmiddels kunnen we hen ook oeverplantenexpert noemen en kunnen zij anderen helpen.” Ben jij een ervaren deelnemer en lijkt het jou leuk om mensen uit jouw omgeving mee te nemen bij een oevercheck? Dan raden we dat zeker aan. Zo wordt er niet alleen kennis overgedragen, maar is de oevercheck ook veel gezelliger.

Oeverkwaliteit op kaart

Het resultaat van een oevercheck verschijnt onmiddellijk op de kaart op de website in de vorm van een gekleurde stip. De kleur van de stip geeft de kwaliteit van de oevervegetaties weer. De kaart laat dan ook duidelijk zien wat de kwaliteit is van de oevers: welke oevers een goede kwaliteit hebben en niet verstoord mogen worden, of welke oevers juist niet aan de kwaliteit voldoen en beter opnieuw ingericht of beheerd kunnen worden. Ook zie je of stukken natuur met elkaar verbonden zijn.

Tot nu toe behoort 55 procent van de onderzochte oevers tot de slechtere kwaliteitscategorieën. Uit onderzoek van masterstudenten van de Universiteit Leiden bleek ook dat de zogeheten 'natuurvriendelijke oevers' de beste kansen bieden voor biodiversiteit. Dat zijn oevers met een flauwe helling met een geleidelijke overgang van land naar water.

Oeverchecks door heel Nederland

Het onderzoek is in 2018 begonnen op verzoek van acht gemeenten in de Leidse regio, waardoor tot nu toe het merendeel van de oeverchecks nog steeds daar is uitgevoerd. “Er zijn dus nog veel oevers in Nederland te beoordelen. We willen daarom iedereen oproepen om door het hele land oeverchecks uit te voeren”, vertelt Henrot.

Ook blijft het belangrijk om de vegetatie van eerder gemonitorde oevers te blijven beoordelen, zodat de veranderingen door de tijd heen geanalyseerd kunnen worden. Mochten gemeenten specifieke locaties willen monitoren, dan kunnen die op de oeverplantenkaart als monitorlocatie aangegeven worden. Neem daarvoor contact op via: oeverplanten@gmail.com.

Onderzoek naar je ervaring

Met hulp van burgeronderzoekers voeren we dit project uit. Burgeronderzoek wordt een steeds gebruikelijkere manier om onderzoek te doen. Daarom wordt er ook onderzoek gedaan naar de effecten die burgeronderzoek op de deelnemers hebben. Je zou twee studenten enorm helpen bij hun onderzoek door hun vragenlijsten in te vullen. Let op: één van de vragenlijsten dient ingevuld te worden voordat je aan de oevercheck begint.

Meer informatie

• Mijnoeverplanten.nl.
• De Oeverplanten-app.
• Neem bij vragen contact op met oeverplanten@gmail.com.

Tekst: Oumaima Zemouri, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Jacqueline Henrot