Kustbroedvogels tellen met drones

Om te weten hoe het gaat met de broedvogels van het waddengebied, zul je ze moeten tellen. Kolonies van meeuwen, sterns en lepelaars bijvoorbeeld werden tot nu geteld door van veilige afstand met een kijker de nesten en paren te tellen óf de kolonie te betreden en de nesten te tellen, niet zelden met diverse tellers. Met de komst van drones werd al snel duidelijk dat je deze ook kunt gebruiken voor het tellen van goed herkenbare vogelsoorten met opvallende nesten.

Onderzoeksvragen

Een wondermiddel, drones? Wellicht hoef je daarmee het broedgebied niet of nauwelijks te betreden. Maar welk model werkt het best? Zijn vogels gevoelig voor verstoring door drones? Hangt dat af van de soort, welke afstand moet je bewaren met de drones zonder te verstoren? En hoe betrouwbaar zijn tellingen met drones? Om deze vragen te beantwoorden hebben de Rijksuniversiteit Groningen, Sovon Vogelonderzoek Nederland en The Fieldwork Company voor het project Wij&Wadvogels van Vogelbescherming in 2020 en 2021 een onderzoek uitgevoerd. Het leidt tot richtlijnen voor verantwoordelijk gebruik van drones voor veldwerk ten behoeve van monitoring en onderzoek.

Minder verstorend dan grondtellingen

De onderzoekers zijn niet over één nacht ijs gegaan. Het onderzoek vond plaats op tientallen locaties verspreid over het Waddengebied en richtte zich vooral op kluut, visdief, grote stern, kokmeeuw, zilvermeeuw, kleine mantelmeeuw en lepelaar. In het eerste onderzoeksjaar (2020) werd duidelijk dat tellingen met drones veel minder verstorend zijn dan ‘grondtellingen’, ook omdat een dronetelling veel sneller gaat. Het type drone maakt ook uit: zo is een ‘multirotor drone’ (helikoptertje) minder verstorend dan een ‘fixed wing drone’ (vliegtuigje). De lepelaar blijkt het minst gevoelig voor verstoring door drones, grote stern, visdief, kleine mantelmeeuw, zilvermeeuw en kluut zijn er gevoeliger voor. De kokmeeuw neemt een tussenpositie in.

Dronetellingen zijn betrouwbaar

Zijn dronetellingen betrouwbaar? Tussen nestentellingen op de grond en die met drones blijkt nauwelijks verschil, dronetellingen zijn dus betrouwbaar. Tellingen van vliegende vogels buiten de kolonies geven echter een sterke onderschatting van het werkelijke aantal aanwezige broedparen, in elk geval als het gaat om kokmeeuwen en grote sterns. Dit onderdeel van het project vergt nog meer onderzoek.

No-flyzone van 160 meter

In 2021 richtte het onderzoek zich op de verstoringsafstanden voor diverse vogelsoorten – waaronder nu ook aalscholver. Ook werd onderzocht of het uitmaakt of je professionele of recreatieve drones gebruikt. Dat blijkt geen verschil te zijn. De lepelaar bleek wederom het minst gevoelig voor verstoring, net zoals de aalscholver. Grote sterns en visdieven, en in mindere mate kokmeeuw, zilvermeeuw en kleine mantelmeeuw, zijn gevoeliger. Hoger vliegen met de drone is dan het advies. Om verstoring door recreanten met drones te voorkomen is een ‘no-fly zone’ van 160 meter rond de broedgebieden nodig.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto: Laura Govers