Wilde kinderen op de Veluwe

De Veluwe is rijk aan cultuurhistorie met bijbehorende landschappen en er ontstaat steeds meer ruimte voor wilde, spontane natuur. Maar wat gebeurt er eigenlijk als niet de mens, maar natuurlijke processen bepalen hoe de natuur zich ontwikkelt? Hoe ziet dat eruit, welke dieren profiteren, en waarom zijn bijvoorbeeld poep en dode bomen en dieren zo belangrijk? ARK Rewilding Nederland en Natuurcentrum Arnhem ontwikkelden in 2021 samen een veldlesprogramma waarin wilde natuur op de Veluwe centraal staat. Na een les in de klas gaan de kinderen een ochtend of middag de natuur in. Want leren over de natuur gaat natuurlijk het beste ín de natuur! In het Renkums Beekdal zijn ze te gast bij Natuurmonumenten in het gebied Reijerscamp. Een prachtig voorbeeldgebied, omdat de natuur er al behoorlijk haar eigen gang kan gaan. 2023 was het pilotjaar voor de lessen en in 2024 worden vrijwilligers van Stichting Renkums Beekdal opgeleid om de lessen over te nemen. Vanaf 2025 komen de lessen dan in het vaste natuureducatie-aanbod van de stichting.

Vogels, zwijnen en andere beestjes

Hoe zouden wilde dieren zich het liefst bewegen over de Veluwe en welke obstakels liggen er nu? Zo ontdekken de kinderen waarom we natuurbruggen bouwen. Daarna bedenken ze zelf voor welk dier zij een brug willen bouwen en laten ze zien hoe deze brug de dieren helpt.

Een leerkracht: “De kinderen waren allemaal betrokken en enthousiast. Ik heb ze zien genieten!”

Vogels kijken met de verrekijker blijft magisch! De kinderen leren hoe vogels jagen, zaden eten, zaden uitpoepen en zo weer nieuwe struiken en bomen doen groeien. Ook leren ze hoe planten zich wapenen tegen vraat van grazers, zoals reeën en runderen. En – hoe slim – dat 'lekkere' planten opgroeien tussen de beschermende stekels van andere planten. Om te ontdekken hoe wilde zwijnen leven, gaan kinderen gehuld in een zwijnenvachtje de natuur in. De kinderen hebben de grootste lol als ze dit typisch Veluwse dier nadoen. In de mest van runderen ontdekken ze hoeveel kleine diertjes afhankelijk zijn van poep, en de bodem ook. Ruim honderd kinderen genoten dit eerste pilotjaar van dit avontuur. Niet alleen de kinderen, maar ook de ouders en docenten zijn heel enthousiast.

Scholen staan te popelen om met hun kinderen de natuur in te gaan

Het oorspronkelijke idee was om twee groepen uit te nodigen voor deze pilot-lessen. Het animo was – ondanks de bescheiden werving – echter groter dan dat, waardoor er uiteindelijk vijf groepen van vijf verschillende scholen mee hebben gedaan. Kinderen, docenten en ARK zijn het er dan ook roerend over eens: deze pilot smaakt naar meer. In het voorjaar van 2024 organiseert ARK daarom een driedaagse training voor vrijwilligers zodat zij het stokje straks van Natuurcentrum Arnhem kunnen overnemen en de binnen- en buitenlessen kunnen begeleiden. In 2025 gaan de lessen dan verder onder de vleugels van Stichting Renkums Beekdal, die dit programma in hun lessenpakket voor scholen gaat opnemen.

"Een zeer geslaagde gastles en excursie. De interesse van de kinderen werd zo aangewakkerd dat ze nog wel een extra uur vragen hadden willen stellen."

De Veluwe van Morgen

Veluwe Volgers vindt plaats onder de vleugels van het ARK-programma Rewilding de Veluwe. ARK ontwikkelt al bijna 35 jaar kennis en ervaring in het aanjagen van wilde natuur. Dit programma laat zien dat het herstel van natuurlijke processen kan helpen om de uitdagingen op de Veluwe het hoofd te bieden. Sinds 2021 brengen we overheden, natuurorganisaties en deskundigen bij elkaar om zich samen te buigen over de Veluwe van Morgen. We schetsen samen met deze partijen een route naar natuurlijk systeemherstel, zodat er een gezonder, veerkrachtiger en klimaatbestendiger natuurgebied ontstaat waar hoge zandgronden via kletsnatte broekbossen, venen en beken verbonden zijn met de Rijn, IJssel en Randmeren.

Meer informatie

• Meer weten over Rewilding de Veluwe? Neem een kijkje op Arkrewilding.nl/gebieden/veluwe. Ook kunt u zich daar op de Veluwe-nieuwsbrief abonneren.

Tekst: ARK Rewilding Nederland
Foto's: Natuurcentrum Arnhem (leadfoto: een veldles van de Veluwe Volgers) ; Elma Duijndam