Nachtvlinderen tijdens de jaarwisseling

In dit bericht van vorige week stond het gevolg van de warme herfst- en winterdagen voor vlinders en andere dieren. Door de hoge temperaturen worden ze actief en verbruiken dan dus veel meer energie, wat er uiteindelijk toe leidt dat ze in het voorjaar minder sterk zijn of zelfs dat voorjaar niet eens halen.

Voor vlinders die als rups, pop of vlinder overwinteren zal dit zeker opgaan. Ze zijn in de loop van duizenden jaren aangepast aan een ‘gewoon’ koude winter, waarbij ze volstrekt in winterrust gaan, weinig energie verbruiken en niet slijten. En een keertje wat hogere temperaturen hoort er bij. Dat had ook vroeger al een nadelig effect, maar kwam niet zo gek veel voor. Nu, door de verandering van het klimaat, zien we veel vaker hogere temperaturen in de winter en dan kan dat echt negatief werken. 

Voor het klein geaderd witje, dat nu als pop overwintert, bleek dit het geval. Voor soorten als citroenvlinder en dagpauwoog, die in de winter als vlinder weggekropen zitten, betekent dit ook dat ze vast minder ‘fit’ het voorjaar zullen beginnen en zich minder succesvol kunnen voortplanten.

Er zijn nu, midden in de winter, ook nachtvlinders die als vlinder aanwezig zijn. Een aantal daarvan heeft een andere strategie dan de zojuist genoemde dagvlinders. Ze gaan niet in diepe winterslaap, maar zijn gewoon actief in de winter als de nachttemperatuur boven de vijf graden Celsius is. En dat is ook deze winter weer vaak het geval. Het gaat hierbij voornamelijk om nachtvlinders uit de uilenfamilie. Als je nu een lichtval zet of je gaat stropen, dan kun je deze te zien krijgen.

Een van die uilen is de zwartvlekwinteruil. Deze komt pas tevoorschijn in de herfst en blijft aanwezig tot ver in het voorjaar. In hele koude nachten blijven ze in rust, maar als het boven nul is, komen ze tevoorschijn. Het was een vrij zeldzame vlinder die vooral in het zuiden van ons land voorkwam. Maar de laatste jaren is hij overal in Nederland te vinden. Dat geldt ook voor een aantal andere uilen die je nu tegen kunt komen: de bosbesuil en de wachtervlinder. Ga maar eens op zoek naar deze bikkels. Dat kun je doen met licht, maar ook met het smeren van stroop op bomen. Heb je ze gevonden, geef dat dan door via Waarneming.nl of Telmee.nl.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting