De hazelmuispopulatie in Nederland gaat achteruit

Hazelmuisnesten zoeken

De Nederlandse populatie hazelmuizen wordt door de Geul in twee deelpopulaties gescheiden: een westelijke populatie (Roebelsbos-Groote Bosch) en een oostelijke populatie (Vijlenerbos-Epenerbaan). De hazelmuisontwikkeling wordt gevolgd door nesten te zoeken en te tellen langs de randen van de verschillende boscomplexen, maar tevens door te controleren in hoeveel van de voor de hazelmuis opgehangen nestbuizen er nesten zijn gemaakt. Met behulp van het aantal gevonden nesten berekent het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) indexen per jaar en een trend van de hazelmuispopulatie.

Populatietrend

De laatste jaren laten een afwisselend beeld zien. Na jaren met een lichte af- of toename, laat zowel 2021 als 2022 een daling zien in het aantal getelde nesten voor de gehele Zuid-Limburgse hazelmuispopulatie. Het CBS heeft berekend dat er nog steeds sprake is van een matige toename voor de totale hazelmuispopulatie over de gehele onderzoeksperiode (1992-2022), maar voor het eerst is de trend over de laatste twaalf jaar (2011-2022) negatief. Er is sprake van een matige afname. De reden van deze afname is momenteel nog onduidelijk, maar uiteraard proberen we achter de oorzaken te komen.

Wanneer we kijken naar de ontwikkelingen van de twee deelpopulaties waaruit de hazelmuispopulatie in Zuid-Limburg bestaat, dan zien we dat beide deelpopulaties in 2022 slechter scoren dan in 2021. Bekijk hier de populatieontwikkeling van de oostelijke- en westelijke populatie (pdf: 571 KB).

Wat de precieze redenen zijn voor de afname in zowel de oostelijke als de westelijke populatie is nog niet duidelijk. Staatsbosbeheer heeft een meerjarenplan opgesteld, waarbij in een groot deel van de telroutes biotoopverbeteringen worden doorgevoerd. Er worden allerlei maatregelen genomen om struweelvorming te bevorderen, zoals het verwijderen van grote schaduwgevende bomen uit de randen. Naast het verbeteren van de structuur van de biotopen, blijft het van groot belang het oppervlak aan geschikt habitat te blijven uitbreiden en de onderdelen beter met elkaar te verbinden. Voorlopig blijken de genomen maatregelen echter nog niet tot een vergroting van de hazelmuispopulatie te hebben geleid.

Seizoen 2023

Ondertussen is het hazelmuisseizoen 2023 alweer in volle gang en hebben de vrijwilligers hun eerste tellingen achter de rug. Wanneer het telseizoen is afgerond, kan het CBS met behulp van de verkregen data bepalen of de negatieve trend van de afgelopen jaren doorzet of dat er sprake was van een tijdelijke dip.

Meer informatie

• Meer informatie over het NEM en de verschillende meetprogramma’s voor zoogdieren.
• Meetprogramma hazelmuis.
• Binnen het NEM worden verschillende zoogdiersoorten gevolgd. Twee keer per jaar worden de resultaten en ervaringen gedeeld via de Telganger.

Tekst: Dick Bekker, Zoogdiervereniging
Foto's: Sylvia de Graaf
Figuur: Centraal Bureau voor de Statistiek