De schaduwzijde van schoonheid: bedreiging waterhyacint voor Nederlandse Caraïben

De waterhyacint (Eichhornia crassipes) is een vrij drijvende waterplant afkomstig uit het Amazonebekken. Hij wordt erkend als een van de meest invasieve plantensoorten ter wereld: in staat zich snel te vermenigvuldigen en dichte matten op het wateroppervlak te vormen. Het is zelfs bekend dat de populaties waterhyacinten in slechts twaalf dagen verdubbelen. De plant heeft levendig groen blad en opvallende paarse bloemen, wat hem visueel aantrekkelijk maakt. Het invasieve karakter en het vermogen om inheemse soorten te verdringen, vormen echter ernstige ecologische en economische uitdagingen.

Invasie en invloed

De waterhyacint is voornamelijk op Aruba en Curaçao geïntroduceerd door menselijke activiteiten, zoals het uitzetten van sierplanten in waterlichamen of het per ongeluk overbrengen van zaden op boten of schepen. Eenmaal gevestigd, gedijt de plant in warme tropische wateren en kan hij zich snel verspreiden vanwege het vermogen om zich vegetatief voort te planten en door de verspreiding van zaden.

De gevolgen van een invasie van waterhyacinten zijn verstrekkend. De dichte matten van de plant houden zonlicht tegen, beperken de fotosynthese en verminderen het zuurstofgehalte in het water. Dit kan leiden tot verstikking van vissen en andere waterorganismen. De invasieve soort verstoort ook de natuurlijke waterstroom, verstopt irrigatiesystemen en belemmert recreatieve activiteiten zoals varen, vissen en zwemmen.

Pogingen om waterhyacint te bestrijden

In 2022 hielp de Stichting Nationaal Park Aruba (FPNA) Dienst Openbare Werken Aruba (DOW Aruba) bij het verwijderen van waterhyacint uit het beschermde gebied van de Bubaliplas. De explosieve groei van deze plant leidde tot een bijna volledige bedekking van het watergebied wat de toegang van inheemse soorten beperkte, leidde tot een algehele verslechtering van de waterkwaliteit en een broedplaats vormde voor muggen. FPNA werkt aan het handmatig verwijderen van deze invasieve soort en ontwikkelt tegelijkertijd een mitigatieplan voor het beheer ervan op lange termijn.

De invasieve waterhyacint vormt een grote bedreiging voor de kwetsbare ecosystemen van Caribisch Nederland. Er worden echter proactieve inspanningen geleverd om deze invasieve soort te bestrijden, waaronder mechanische verwijdering, bewustmakingscampagnes voor het publiek en doorlopend onderzoek en toezicht houden.  Door een veelzijdige aanpak toe te passen, wordt gehoopt dat de getroffen eilanden hun unieke ecosystemen kunnen herstellen en beschermen tegen de schadelijke effecten van waterhyacint, waardoor de duurzaamheid van deze unieke eilanden op de lange termijn wordt gewaarborgd.

DCNA

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ondersteunt wetenschapscommunicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde wetenschappelijke informatie breder beschikbaar te maken via onder meer de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA's nieuwsplatform BioNews en via de pers. Dit artikel maakt deel uit van een serie artikelen over ‘Invasive Alien Species in the Dutch Caribbean’. Dit artikel bevat de resultaten van verschillende wetenschappelijke onderzoeken, maar de onderzoeken zelf zijn geen DCNA-onderzoeken. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel.

Tekst: Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA)
Foto's: Pam Caley (leadfoto: waterhyacint); Stichting Nationaal Park Aruba (FPNA)