Beethovens vijfde in de boom

De geelgors is net iets groter dan een mus en je herkent het mannetje meteen aan de gele kop en andere gele lichaamsdelen. Het vrouwtje en de jongen zijn wat valer geel van kleur. Tijdens het broedseizoen verdedigen ze hun territorium tegen soortgenoten, in het najaar en de winter  houden ze juist van lekker massaal in groepen optrekken met wel honderden andere geelgorzen.

De geelgors is een beschermde soort en komt bijna alleen nog maar in het oosten van het land voor. Doordat er steeds minder heggen en houtwallen zijn, en door het gebruik van insecticiden, liep hun aantal lang terug. De laatste jaren doen ze het weer wat beter. Vooral van akkers met kruidenrijke randen worden ze blij. Ook in een heidelandschap met wat bos en kleinschalig boerenland met hagen kunnen ze talrijk zijn.

Geelgorzen eten de zaden van tarwe en haver, maar ook zaden van bomen. In de winter komen ze met grote groepen af op akkers waar een deel van het gewas niet geoogst is of waar 'slordig' is geoogst, zodat nog veel zaden op de grond liggen.

Ondanks de felle kleuren is de geelgors opvallend onopvallend, meestal hoor je ze voordat je ze ziet. Mocht je ze nog niet herkend hebben aan hun gele kleur, dan kan hun roep je zekerheid geven. Het mannetje fluit als de eerste tonen van de vijfde symfonie van Beethoven: tsie-tsie-tsie-tsuuuuh. Het liefst gaat hij daarbij hoog in de boom zitten, om vrouwtjes te imponeren.

Is dat gelukt en is er gepaard dan komen rond deze tijd de eieren uit, in nesten die ze laag bij de grond bouwen onder een heg, in een struik of jonge boom of zelfs in een slootkant. De jonkies krijgen eiwitrijke insecten en wormen gevoerd, pas later gaan ze ook zaden eten.

Tekst: Provincie Overijssel
Foto's: Kees van Berkel, Saxifraga (leadfoto: zingende geelgors, man); Provincie Overijssel