Tureluurs halen voedsel van het wad, ook als ze kuikens opvoeden in de polder

NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee
14-JUN-2023 - Dat blijkt uit de bewegingen van gezenderde tureluurs van het WATLAS-onderzoek. Dit project brengt het gebruik en het belang van de Waddenzee in kaart voor steltlopers tijdens de voor- en najaarstrek voor broedvogels. Sinds dit seizoen brengt het NIOZ ook het gebruik door broedvogels langs de rand van de Waddenzee in kaart. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met tureluuronderzoeker Wim Tijsen

Tijsen doet sinds 1996 onderzoek naar tureluurs op Wieringen in het kader van een RAS-project (Retrapping Adults for Survival) van het Vogeltrekstation Arnhem als onderdeel van het NIOO. Onder andere naar de broedbiologie, maar vooral naar de overleving van jonge en volwassen tureluurs. Tureluurs gebruiken het binnendijkse boerenland vooral om te broeden, maar gaan het wad op om voedsel te zoeken. Dit doen ze wanneer ze aan het broeden zijn en ook wanneer ze de kuikens, die zelfstandig voedsel zoeken, begeleiden.  

Voor dit onderzoek zijn een aantal vogels gezenderd aan het einde van de broedfase. Door de vogels te voorzien van een lichtgewicht radiozender op de rug, kunnen de bewegingen van de tureluurs gevolgd worden. Zo is te zien waar ze in de weilanden zijn - waar hun nest is - en ook hoe ze het gebied gebruiken samen met hun kuikens tot deze vliegvlug zijn.  

Niels (zender 2926, rood) is gevangen op 14 mei en heeft inmiddels vliegvlugge kuikens. Rianne (zender 2927, lichtgroen) is op 21 mei op het nest gevangen en heeft vier kuikens die op 24 mei zijn geringd. Het boerenpaar Niels en Rianne hebben het maaien uitgesteld op het weiland om te zorgen dat het nest uitkwam en de kuikens vliegvlug worden. Tureluur Rianne alarmeert nog steeds voor de kuikens, ze zijn bijna vliegvlug. Lotte (zender 2929, lichtblauw) is op 21 mei gevangen, maar drie dagen later is het nest gepredeerd. Inmiddels heeft Lotte al een week een tweede broedsel op 100 meter van haar eerste mislukte nest. Mevrouw Bil (zender 2930, paars) is op 28 mei op het nest gevangen en begeleidt samen met de 16-jarige gekleurringde partner E87- 'de ex van de dochter van de weduwe van ouwe Bil' - inmiddels al een week kuikens in de Normerpolder op Wieringen nabij de natuurijsbaan van Westerland die in het voorjaar plasdras staat

Eerlijke verdeling man en vrouw 

Bij tureluurs broeden zowel de man als de vrouw en begeleiden beide ouders de kuikens. Het werk verdelen ze eerlijk tussen beide ouders. Uit de eerste gegevens van de gezenderde tureluurs blijkt dat beide vogels daarbij ook op het wad voedsel blijven zoeken. In de broedfase en de kuikenfase speelt het aangrenzende wad een belangrijke rol en vliegen beide ouders heen en weer.  

Niels (zender 2926) is een man tureluur die op 14 mei vader werd van drie kuikens in een weiland dat in het kader van agrarisch natuurbeheer pas op 15 juni gemaaid wordt. Kuikens hebben 3,5 week nodig om vliegvlug te worden, de kuikens van Niels zijn inmiddels vliegvlug. Via het WATLAS-systeem kunnen we op perceelniveau de bewegingen volgen. Op de grote overzichtskaart zien we dat Niels, tijdens de opgroeifase van de kuikens, regelmatig te vinden is bij de hoogwatervluchtplaats 'Het Schor' van Den Oever en er foerageert tijdens opkomend en afgaand tij

Opvetten in de Waddenzee 

Het onderzoek heeft als doel om het gebruik en het belang van de Waddenzee in kaart te brengen tijdens zogenaamde ‘opvetfase’. Dat is de fase vóór ze weer naar het zuiden afzakken om te overwinteren. Daar is nog heel weinig over bekend. Het is belangrijk om te weten hoe de ‘tuutjes’ zich voorbereiden op de trek en wanneer ze dat precies doen. Ook willen we weten welke delen van het wad daarbij belangrijk zijn voor de voedselvoorziening. Tureluurs zijn daarbij erg geschikt omdat ze zowel weide-, als wadvogel zijn. Ze zijn altijd te vinden op de grens van water en land. De Waddenzee speelt cruciale rol in de overleving van deze soort. 

Te zien op WATLAS

TureluurDe vogels zijn de komende weken en maanden te volgen op de WATLAS-website van het NIOZ. De ontvangers van WATLAS staan nu verspreid rond het westelijk deel van de Waddenzee en bepalen de positie van de vogels elke paar seconden tot op de meter nauwkeurig. Posities worden berekend door middel van kruispeiling als tenminste drie ontvangers het signaal vanop de rug van de vogel ontvangen hebben. Vooral wanneer de vogels vliegen, is het bereik goed en is de kans om een positie te berekenen het grootst. Als de vogel op de grond zit, verscholen tussen het gras, reikt het signaal van de zender het minst ver en komt het regelmatig voor dat er geen positie berekend kan worden. Als er geen vogels te zien zijn op de live-view, kijk dan even later nog een keer. Elke vogelsoort heeft zijn eigen symbool op de kaart en verschillende individuen hebben verschillend kleuren. Om een overzicht te krijgen van alleen de tureluurs is, kun je in het menu links 'redshank' selecteren. 

Tekst: NIOZ
Foto en kaarten: Wim Tijsen (leadfoto: WATLAS)

  

  

Laatste berichten

Zie ook