Planten op Mauritius verliezen hun zaadverspreiders

Hierover verscheen een artikel in Nature Communications. W. Daniel Kissling is ecoloog bij het Instituut voor Ecosysteem Dynamica (IBED) aan de Universiteit van Amsterdam en mede-auteur van de publicatie. 

Het evenwicht van het leven op een eiland kan fragiel zijn, zo weten eilandbiologen. “Eilanden zijn relatief simpele systemen die zijn ontwikkeld in sterke afzondering, vergeleken met veel continentale ecosystemen”, legt W. Daniel Kissling uit. “Als gevolg daarvan zijn op eilanden unieke en soms bizarre soorten ontstaan, zoals niet-vliegende vogels en insecten, dwergolifanten en reuzenegels. Veel van hen zijn uitgestorven of bedreigd, ofwel direct door de mens of doordat mensen soorten van buiten hebben geïntroduceerd die concurreren met inheemse eilandsoorten of zelfs op hen jagen”, zegt Kissling.

Zaden vernietigen in plaats van verspreiden

“Het onderzoek laat zien dat de dieren die 400 jaar geleden met de zeelieden zijn meegekomen, zoals ratten en varkens, de cruciale ecologische functie van het verspreiden van de zaden van planten bij het eten van vruchten waarschijnlijk niet kunnen overnemen van inheemse soorten”, zegt voormalig masterstudent aan het IBED Julia Heinen, eerste auteur van de publicatie en tegenwoordig postdoctoraal onderzoeker bij de Universiteit van Kopenhagen. “In plaats daarvan vernietigen ze de zaden.”

Heinen: “Dat leidt tot de vrees dat de planten, waarvan de meeste ernstig bedreigd zijn, hun vermogen om zaden te verspreiden via dieren hebben verloren. Daardoor neemt het risico toe dat zij uiteindelijk uitsterven. Dat zou een sneeuwbaleffect van uitsterven van andere soorten kunnen veroorzaken.”

De Mauritiaanse zwarte vleerhond (Pteropus niger) is één van de weinige inheemse soorten die nog op het eiland leven. Momenteel verspreidt deze soort de zaden van de meeste planten op Mauritius. Ondanks hun IUCN-status van ‘ernstig bedreigd’, ruimt de Mauritiaanse regering regelmatig duizenden van deze vleermuizen. Ze worden gezien als een overlast voor de lokale bevolking: die wil de vleermuizen niet in de buurt hebben van tuinen en boomgaarden, waar de vleermuizen vruchten zoals mango's zoeken.

Verlies van wereldwijde biodiversiteit

De meeste recente uitstervingsgolven gebeurden op eilanden, vertelt Heinen. "Hierdoor is het eiland het centrum van de biodiversiteitscrisis.” Eilanden herbergen vele gespecialiseerde soorten die nergens anders voorkomen. Het verlies van eilandsoorten betekent dan ook een totaal verlies van de wereldwijde biodiversiteit in termen van soorten-, genetische en ecosysteemdiversiteit. Het beschermen van de biodiversiteit op eilanden is daarom van cruciaal belang voor wereldwijde natuurbescherming.

Meer informatie

• Het artikel Novel plant–frugivore network on Mauritius is unlikely to compensate for the extinction of seed dispersers verscheen onlangs in Nature Communications.

Tekst: IBED
Foto's: Leadfoto: Chamarel waterval op Mauritius; Cláudia Baider