Januari: nog volop jonge boompjes de grond in

Een boom die je in het najaar of de vroege winter plant, heeft alle tijd om zich te richten op wortelontwikkeling. Er hoeft geen energie naar bladvorming, en het koele weer, met af en toe een bui, bevordert de wortelgroei. Maar deze winter is wel bijzonder: we planten veel later dan normaal door de zachte temperaturen van de afgelopen maanden. Als je bij zachte temperaturen plant, kunnen de jonge boompjes al uit gaan lopen, wat niet goed is voor het wortelstelsel. En in echt bevroren grond kun je niet planten en zijn ook de wortels van het plantgoed kwetsbaar.

Steeds meer jonge boompjes de grond in

De laatste jaren zijn we heel druk met het planten van (extra) bomen en struiken, zowel plugplantsoen als naaktwortelig plantsoen. Dit doen we door de opdracht en wens om meer bos te creëren, maar zeker ook omdat de laatste jaren door droogte en aantastingen veel bos verloren is gegaan, met name percelen met monoculturen fijnspar en lariks. Dit is een kans om nieuwe soorten aan te planten en meer menging en daarmee een veerkrachtiger bos te realiseren.

Nieuwe aanplant voor Landgoed Het Kombos

Op Landgoed Het Kombos van de familie Laporte, had een aantal stukken bos met fijnspar en Japanse lariks het flink te verduren gehad. Droogte, aantasting door de letterzetter kever, de beruchte valwind van 18 juni 2021 en daarna nog storm Eunice, brachten grote schade aan het bos.

Bob Laporte: “Het was tijd voor nieuwe aanplant. De Bosgroepen hebben geholpen met het vellen en ruimen van de beschadigde fijnsparren en lariksen. Daarna hebben we gekeken naar nieuwe, geschikte soorten. Via Life Terra, dat bedrijven verbindt met landeigenaren met als doel meer bomen in Europa te planten, hebben we hier een bosvak herplant. Een groepje enthousiaste medewerkers van een reclamebureau hielp met de aanplant. In dit geval hebben we zomereik, hazelaar, zwarte els, winterlinde, ruwe berk en rode kornoelje geplant. Verschillende lichtminnende soorten, voor een mooie gelaagdheid in het bos. De aannemer had alvast plantgaten gemaakt, zodat de boompjes makkelijker konden worden geplant met de spade.”

Laten staan van dood hout niet altijd goed idee

Waarom laten we de dode of aangetaste bomen niet liggen of staan, voor een natuurlijk bos? Gerard Koopmans, projectleider bij de Bosgroepen: “Het laten staan van grote stukken dood en aangetast bos met fijnspar is voor de meeste boseigenaren geen goed idee. Bij het ruimen van fijnspar-opstanden met een letterzetter-aantasting loop je altijd achter de feiten aan. Als de boom dood is, zijn de kevers al uitgevlogen op zoek naar een nieuw slachtoffer. Daarom ruimen de meeste eigenaren ook de naastliggende fijnsparren in de opstand, en vindt vervolgens vaak bosomvorming plaats met een andere boomsoort. Waar mogelijk laten we her en der dood hout liggen en staan. Dit is goed voor de biodiversiteit, maar wel afhankelijk van de soort aantasting. Alhoewel we de laatste jaren veel oude bossen met een monocultuur van fijnspar en bijvoorbeeld lariks omvormen naar gemengd bos met voornamelijk loofbomen, gaan we ook niet helemaal af van de naaldbomen. Zo legt bijvoorbeeld Douglas veel CO₂ vast én deze boomsoort levert mooi duurzaam hout. Het devies is dan ook: mengen. Wanneer we mengen, en grote stukken monocultuur loslaten, zijn de bossen minder kwetsbaar. Met alleen natuurlijke verjonging krijg je ook niet altijd het gewenste bosbeeld, dan neemt een dominante soort het over en wordt alles weer monotoon.”

Nazorg en toekomst

Een van de grootste bedreigingen voor jonge aanplant en bijgroei is vraatschade door wild, zoals reeën. Je kunt daar verschillende maatregelen tegen nemen, zoals afrasteren. Daarnaast speelt de extreme droogte ons al jaren parten. Bosplantsoen heeft het moeilijk, zeker als het in het (late) voorjaar wordt geplant.
Gerard Koopmans: “Daarom adviseren we altijd om (naaktwortelig) plantsoen in het late najaar of de winter te planten, afhankelijk van de temperaturen. Dit jaar waren we vrij laat met planten vanwege de hoge temperaturen in het najaar. Loofbomen planten we bij voorkeur nog naaktwortelig, naaldbomen veelal als plugplantsoen.

Tekst: Bosgroepen
Foto’s: Marjolein den Hartog (leadfoto: Marijn Nugteren, beheerassistent bij Bosgroep Midden-Nederland, checkt en sorteert het plantsoen)