Natuurjournaal 11 januari 2023

Welke dieren gaan in winterslaap om de kou te overleven? Tot het voorjaar is het elke woensdag Winterslaapwoensdag in het natuurjournaal en nemen we twee soorten onder de loep.

Bij een winterslaap denk je al snel aan zoogdieren. Zou het komen doordat de dikke bruine beer en de opgerolde egel het schoolvoorbeeld van de winterslaap zijn? De meeste Nederlandse zoogdieren pakken het anders aan. De das bijvoorbeeld, die moet ook ’s winters naar buiten om eten te zoeken. Bij vorst en sneeuw vinden ze het de moeite niet waard, dan kunnen ze dagenlang in de burcht blijven, terend op hun vetvoorraad. Nu het zo zacht is gaan ze elke nacht kort op pad. Het is perfect weer voor regenwormen – nat en niet koud – in kort gras kunnen de dassen ze makkelijk te pakken krijgen. De dassenvrouwtjes kunnen wel wat extra eten gebruiken, ze zijn namelijk net zwanger. Ze hebben in de lente al gepaard, maar de bevruchte eicellen zijn al die tijd ‘in de wacht’ gezet. In januari begint de zwangerschap pas echt, zodat de kleine dasjes aan het einde van de winter worden geboren.

De Nederlandse winters zijn een lachertje voor de bever. De grote knaagdieren – ze zijn een stuk groter en zwaarder dan de das – nemen hier vaak zelfs niet de moeite om een wintervoorraad aan te leggen. Als er geen ijs ligt, kunnen ze makkelijk op pad om hun winterkost te zoeken: bast, twijgen en wortels van waterplanten. En ligt er wel ijs, dan breken ze daar gewoon doorheen. Vanuit de onderwateruitgang van hun burcht zwemmen ze onder het ijs, gaan op de bodem staan en duwen het ijs omhoog tot het breekt. Is het te diep om te staan, dan beuken ze met hun stevige kop tot ze een wak hebben gemaakt. Geen probleem voor deze handige waterbeesten. Ook paren – in januari en februari – doen ze onder water, buik aan buik.

Tekst: Nienke Lameris, NatureToday.nl
Foto's: Mark Zekhuis, Saxifraga