Wetenschappers slaan alarm over de kostbare biodiversiteit van Madagaskar

In het wetenschappelijke tijdschrift Science zijn twee artikelen gepubliceerd over de staat van de biodiversiteit in Madagaskar. Renske Onstein, onderzoeker bij Naturalis Biodiversity Center is een van de auteurs. “Madagaskar is een van de meest bedreigde hotspots voor biodiversiteit ter wereld,” vertelt Onstein. “Om te weten hoe deze uitzonderlijke biodiversiteit is ontstaan, moeten we deze blijven observeren en beschrijven, wat op zichzelf al een uitdaging is.” 

Te veel soorten om op te noemen

Het beschrijven van alle soorten op Madagaskar is een enorme klus. Zo zijn er naar schatting al 11.516 soorten inheemse Malagassische vaatplanten beschreven, waarvan maar liefst 82 procent afkomstig is van het eiland zelf. Van de meer dan 1.000 soorten inheemse gewervelde land- en zoetwaterdieren is wel 90 procent afkomstig van Madagaskar. Ondanks deze vooruitgang valt er nog veel meer te ontdekken, stelt het onderzoeksteam. Zo is er van de schimmels en ongewervelde dieren nog maar een klein deel beschreven.

Zorgwekkende resultaten

Het onderzoeksteam stelde ook vast hoeveel plantensoorten bedreigd zijn door het zogeheten uitsterfrisico te berekenen. Zo ontdekten ze dat op Madagaskar een onevenredig groot aantal plantensoorten bedreigd is. Overexploitatie – zoals jagen en oogsten – en niet-duurzame landbouwpraktijken bedreigen meer dan de helft van de gewervelde dieren en bijna 90 procent van alle plantensoorten. Door deze alarmerende gegevens dringt het onderzoeksteam aan tot actie om de biodiversiteit van Madagaskar te beschermen.
 

Sleutel tot succes

Er ligt al een goed begin om die bescherming te geven. Momenteel bestrijken de beschermde natuurgebieden ongeveer 10 procent van Madagaskar. Omdat deze gebieden meerdere habitats omvatten, van mangroven tot het doornstruweel van Madagaskar, kunnen ze een groot deel van de biodiversiteit vastleggen. Ook is een vijfde van de plantensoorten van Madagaskar opgenomen in ex situ-collecties. In zulke collecties liggen de genen van deze soorten opgeslagen, zodat mensen deze in toekomst weer kunnen gebruiken. Het onderzoeksteam stelt dat door het verbeteren en doorzetten van deze beschermingsmaatregelen de biodiversiteit van Madagaskar beschermd kan blijven.

Meer dan duizend soorten nuttig voor de mens

Het ondersteunen van de biodiversiteit levert ook een belangrijk voordeel op voor de mens. Van de 40.283 gedocumenteerde plantensoorten die de mens wereldwijd gebruikt, komen er 1.596 uit Madagaskar. Ook zijn deze soorten belangrijk voor de 28 miljoen inwoners van Madagaskar, die vaak dicht bij de beschermde gebieden leven en deels afhankelijk zijn van de natuur om hen heen. 

Biodiversiteit als troef

Madagaskar heeft al belangrijke vooruitgang geboekt bij het behalen van internationale doelstellingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit en duurzame ontwikkeling. De onderzoekers zien biodiversiteit dan ook als de grootste kans en de meest waardevolle troef voor de toekomst van Madagaskar - een essentiële hulpbron voor een duurzame toekomst en het welzijn van de inwoners. Om die biodiversiteit te beschermen, willen onderzoekers meer en sneller gegevens verzamelen. “Inzicht in het ontstaan en de evolutie van deze biodiversiteit is cruciaal om te voorspellen hoe deze zal reageren op de huidige en toekomstige bedreigingen, en om te bepalen hoe we deze in stand kunnen houden, bijvoorbeeld door bepaalde soorten of gebieden te beschermen,” aldus Onstein. 

Meer informatie

• De twee volledige artikelen Madagascar’s extraordinary biodiversity: Threats and  opportunities en Madagascar’s extraordinary biodiversity: Evolution, distribution, and use zijn in het wetenschappelijke tijdschrift Science gepubliceerd.

Tekst: Naturalis Biodiversity CenterFoto’s: Leanne Phelps, Tobias Andermann, Jan Hackel