Bijna 90% stoort zich regelmatig aan recreanten die de natuur verstoren

Steeds meer mensen recreëren in de natuur. Aan de ene kant is het natuurlijk fantastisch dat veel mensen de natuur waarderen en er gebruik van maken. Mogelijk neemt het draagvlak voor natuur daardoor toe, en ervaren meer mensen de positieve gezondheidseffecten van het buiten zijn. Maar door die toenemende recreatiedruk komt de in ons land al zo kwetsbare natuur ook steeds verder onder druk te staan.

Dit thema staat centraal op het Heimans en Thijsse Symposium 'Knellende liefde? Over de (verstoorde) balans tussen recreatie en natuur’ op zaterdagmiddag 1 oktober in Wageningen. Hoe wegen we het toenemende recreatieve gebruik van de natuur af tegen de negatieve effecten die dit ook met zich meebrengt? In het symposium wordt het thema van vele kanten belicht, inclusief mogelijke oplossingen. Registratie voor dit interessante middagprogramma is nog mogelijk via de website van de Heimans en Thijsse Stichting. Hopelijk biedt het stof tot nadenken over dit onderwerp. Voorafgaand aan het symposium hebben we via een enquête een peiling gedaan naar de meningen en ervaringen van natuurliefhebbers. Ruim 650 mensen hebben de enquête ingevuld.

We ergeren ons massaal aan recreanten die de natuur verstoren

Los van de impact die recreatie heeft op de natuur, recreatie veroorzaakt op grote schaal ergernis bij natuurliefhebbers. 86% is het (zeer) eens met de stelling ‘Ik erger mij regelmatig aan recreanten die natuur verstoren.’ Overigens geeft 30% aan dat zij zelf ook wel eens natuur verstoren bij het recreëren. We komen ook steeds meer recreanten tegen in de natuur: 91% ervaart dat de recreatie in natuurgebieden is toegenomen in de afgelopen 10 jaar. Al die mensen veroorzaken naast de verstoring met hun aanwezigheid ook verstoring via afval. 86% geeft aan dat ze te veel zwerfafval in de natuur zien.

Meer natuur aanleggen voor recreatie

Ondanks dat men het steeds drukker vindt worden in de natuur, vindt maar 6% dat er meer ruimte voor recreatie moet komen in de bestaande natuur. 77% vindt het  geen goed idee om meer ruimte in de bestaande natuur te creëren. Daarentegen vindt 60% dat er meer natuur aangelegd moet worden voor recreatie.

Groot draagvlak voor meer regelgeving, toezicht en handhaving

Dat veel mensen zich ergeren aan de verstoring door recreatie, blijkt ook uit de antwoorden op stellingen over wat er gedaan moet worden. Bijna iedereen, 96% vindt dat er meer gedaan moet worden aan bewustwording van de effecten van recreatie op natuur. Daarnaast is 65% geïnteresseerd om meer informatie te krijgen over hoe je verstoring tijdens recreatie kunt beperken. 84% is voor meer toezicht en handhaving om verstoring door recreatie te voorkomen, en 73% is het er (zeer) mee eens dat er meer striktere regelgeving van natuurbeheerders en overheden nodig is om verstoring te voorkomen.

Wat zou u doen?

Natuur- en terreinbeheerders staan regelmatig voor lastige dilemma’s. Geef je meer ruimte aan recreatie, met kans op extra verstoring tot gevolg? Of beperk je de recreatiedruk? We hebben vier fictieve maar wel realistische dilemma’s aan de natuurliefhebbers voorgehouden. De resultaten laten zien dat de meningen sterk uiteenlopen per situatie. Het is ook opvallend om te zien dat bij de kans op een mogelijk interessante natuurwaarneming toch de grens van verstoring wordt opgezocht.

Weidevogels

Het belangrijke weidevogelgebied ‘De Bonte Wei’ is nauwelijks ontsloten voor publiek. Voorstel van de provincie is om langs een deel een fietspad aan te leggen, met een mooi overzicht over het gebied. De provincie betaalt. Het zal de beheerder veel waardering opleveren, er wordt al lang om gevraagd. Het zal door verstoring wel pakweg 4 gruttonesten per jaar kosten, en 2 kievitsnesten. Op de totale aantallen grutto’s en kieviten in het gebied nog geen 2%. Wat zou u doen?

Strandbroeders

Het is coronatijd en het strand ‘Groenzicht’ is drukker dan ooit. Bijzonder is dat op een deel van het strand de laatste jaren lage biestarwegrasduintjes zijn ontstaan, wellicht zelfs met perspectief op de ontwikkeling van een groen strand. Er zijn ook mislukte broedpogingen van strandplevieren geweest, het is er te druk. Voor de natuur zou afsluiten van een deel van het strand in het broedseizoen heel goed zijn, en er zijn zelfs vrijwilligers beschikbaar om toezicht te houden. Maar de storm van kritiek van de recreanten en plaatselijke ondernemers zal groot zijn. Wat zou u doen?

Nachtelijke excursies

Een nachtelijke wandeling door een natuurgebied is een bijzondere ervaring, zeker in combinatie met de kans op het zien van bijvoorbeeld dassen. Een natuurbeschermingsorganisatie gaat die wandelingen aanbieden in vier natuurgebieden, vooralsnog in de zomer tweemaal per maand op proef. Start ten tijde van zonsondergang, duur circa 1,5 uur, alleen voor leden (u kunt ter plekke lid worden). Deelname kost ook wel wat maar dat geld komt direct ten goede aan het natuurgebied. Wat zou u doen?

Onbekende vogels

U loopt over het strand en ziet in de verte een groepje vogels foerageren, die u niet onmiddellijk herkent. Wat doet u?

Effect van verstoring door recreatie en hoe er mee om te gaan in de praktijk

Tijdens het symposium worden de laatste inzichten uit onderzoek naar verstoring door recreatie op natuur gepresenteerd. Ook zijn er korte presentaties met kritische bevragingen over ervaringen en oplossingen verspreid over Nederland:

• Het effect van recreatie op broedende plevieren op zeedijken in Zeeland
• Vogelwachter op Terschelling: van bewaker naar gastheer
• Posbank: de eeuwige zoektocht naar de balans tussen natuur en recreatie
• Van kraanvogel tot veenhooibeestje: ervaringen in het Fochteloërveen

Als intermezzo tonen we ‘Grielen in de Kennemerduinen.’ Deze korte, gerestaureerde film uit het archief van de Heimans en Thijsse Stichting wordt toegelicht door ornitholoog Gerard Ouweneel. Uiteraard sluiten we de bijeenkomst af met een gezellige borrel.

Tekst: Arnold van Vliet, Anton van Haperen, Bart van Tooren, Harmke van Oene, Herman van Dam, Meyltje van Aalst en Jelka Both, Heimans en Thijsse Stichting
Foto's: Heimans en Thijsse Stichting, Provincie Gelderland