Natuurjournaal 5 augustus 2022

Gallen zijn vergroeiingen aan planten, die worden veroorzaakt door een parasiet. Meestal is het een insect, dat eitjes legt in de plant die als reactie daarop een woekering krijgt. De gal vormt zowel voedsel als bescherming voor de larve. Galappels zijn het bekendst, maar er zijn ontelbare soorten gallen. Allemaal hebben ze een andere vorm, waar je de parasiet aan herkent. Heb je zwarte populieren in de buurt? Die staan meestal langs de grote rivieren, omdat het zaad zich verspreidt via stromend water. Kijk dan eens naar de steelvoet van de bladeren. De kans is groot dat je een merkwaardig gekronkelde gal ontdekt. Dat is het werk van de late spiraalluis, een van de vijfenveertig soorten bladluizen die gallen maken op populieren.

Andere veroorzakers van gallen zijn galmijten. Deze piepkleine, spinachtige beestjes zijn microscopisch klein en met het blote oog niet te zien. Ze zijn zelfs zo klein dat ze in de plantenbladeren leven, tussen de cellen. Soms veroorzaken ze dan verschrompeling of verkleuring van het blad, maar nog opvallender zijn de gallen van sommige soorten. De esdoornhoornmijt zorgt bijvoorbeeld voor rode stekels bovenop het blad van de esdoorn. Vergelijkbare stekels of bobbels komen ook voor op linde, Spaanse aak, en zelfs aardbeien! Meestal heeft een galmijt of ander galveroorzakend insect een specifieke waardplant.

Tekst: Mike Hirschler, IVN en Nienke Lameris, NatureToday.nl
Foto’s: Mike Hirschler (leadfoto: gal van late spiraalluis); Björn S