Zeldzame gestreepte pijlstaart op Texel

Tegen de gevel van een huis aan de Ruyterstraat in Oudeschild op Texel zat afgelopen dinsdagochtend een heel bijzondere vlinder. De bewoner, Frank Biesboer, herkende hem als gestreepte pijlstaart (Hyles livornica), een soort die normaal gesproken voorkomt in Zuid-Europa, Afrika en Azië. Hij meldde het beest, met een spanwijdte van een slordige zeven centimeter, met een foto op Waarneming.nl. Daar kreeg hij bericht dat ook in Engeland de laatste dagen enkele waarnemingen van deze soort waren geweest. Volgens De Vlinderstichting zijn er tot nog toe pas enkele tientallen waarnemingen van deze zeer zeldzame trekvlinder in Nederland geweest. Toen de waarneming via de website van Waarneming.nl bekend werd, werd Frank gelijk gebeld door enkele fanatieke vlinderaars, maar helaas was de zeldzaamheid al gevlogen voordat er mensen konden komen kijken. Later op de dag bleek dat de vlinder ongemerkt naar binnen was gevlogen en konden de liefhebbers alsnog ’s avonds bij Frank in de bijkeuken komen kijken. Daar had de vlinder op de muur een plekje gevonden.
Naast het individu op Texel werd de soort ook op acht andere plekken in Nederland waargenomen. De meeste langs de kust, net als veel andere trekvlinders. Ze werden echter ook verder landinwaarts, zoals in krimpen aan de IJssel, Deurne, Enter en Wezep, aangetroffen. Naast Nederland en Engeland doken er ook enkele exemplaren van de gestreepte pijlstaart in België op.

Veel pijlstaarten zijn nachtvlinders die je maar zelden overdag ziet. Een paar kleinere soorten zijn wel overdag actief, zoals de bekende kolibrievlinder en de wat minder algemene glasvleugelpijlstaart. De naam pijlstaart is afgeleid van het puntige uitsteeksel op het achterwerk van de rupsen. De grootste in Nederland voorkomende pijlstaart is de ligusterpijlstaart, met een spanwijdte van wel twaalf centimeter. De gestreepte pijlstaart is kleiner, maar ook een forse vlinder, met zijn spanwijdte van zeven centimeter. De waarnemingen zijn van mei tot september. De vlinders vliegen vooral in de schemering en net voor zonsopkomst. Ze bezoeken bloemen en komen af op licht. Tijdens de trek is deze pijlstaart ook overdag actief. De rups is er van juni tot in september. Er zijn twee rupsenvondsten bekend uit Nederland. De waardplanten zijn onder andere wilgenroosje, walstro, zuring, wijnstok en fuchsia. De rups verpopt zich in een losse cocon op de grond. De gestreepte pijlstaart kan hier, voor zover bekend, niet de winter overleven.

Tekst: Klaas de Jong, Vogelsoptexel.nl en Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Frank Biesboer; Klaas de Jong