Extra inzet op natuurherstel als een van de oplossingen voor het stikstofprobleem
Provincie GelderlandVeel beschermde Natura 2000-gebieden gaan gebukt onder een te hoge neerslag van stikstof. Stikstof werkt vermestend. Een aantal algemene soorten, zoals braam en brandnetel, kunnen daar heel snel op groeien en verdringen kenmerkende en bijzondere soorten. Stikstof werkt ook verzurend, waardoor belangrijke mineralen uit de bodem spoelen. Door het teveel aan stikstof gaat de biodiversiteit achteruit en worden natuurgebieden kwetsbaar.
Een logisch en essentieel aspect van de stikstofaanpak zijn bronmaatregelen: zorgen dat de uitstoot van stikstof (uit landbouw, mobiliteit, woningbouw en industrie) omlaag gaat. Maar dat kost tijd. Ondertussen holt de natuur in veel gebieden achteruit. Daarom kunnen natuurbeheerders tot en met 2023 subsidie aanvragen voor extra maatregelen in hun Natura 2000-gebieden. Dit geld is beschikbaar gesteld door het Rijk voor de aanpak van het stikstofprobleem. De maatregelen zijn aanvullend op de afspraken uit het Natuurpact in 2013 (waaronder uitbreiding van het Gelders Natuurnetwerk van 10.500 hectare).
Hoe pakt Natuurmonumenten dit extra natuurherstel aan?
1: Een plus op het natuurbeheer
Op de Veluwe lopen een aantal gescheperde schaapskuddes om vergrassing van heideterreinen tegen te gaan. Maar op veel plekken is dit reguliere natuurbeheer al lang niet meer voldoende. Daarom gaat Natuurmonumenten met de verleende subsidie op de Veluwe jonge boompjes (opslag) weghalen en extra schapen inzetten tegen vergrassing en verbossing.
Waar de beste aanpak nog niet duidelijk is, gebruikt Natuurmonumenten ook geld voor onderzoek. Bijvoorbeeld voor stuifzandherstel op de Noordwest-Veluwe: hier vormt het grijs kronkelsteeltje (een exoot) dikke mostapijten, waardoor het stuifzand niet meer kan stuiven.
2: De natuur weerbaarder maken
Snelle maatregelen zoals hierboven kunnen meteen al verlichting brengen, maar zeker op de langere termijn is het belangrijk om de natuur weerbaarder te maken. Een goed voorbeeld is het bos op landgoed Oud Groevenbeek (Veluwe). Door open plekken te maken, dood hout te laten liggen en gericht exoten als Amerikaanse vogelkers weg te halen, creëert Natuurmonumenten meer ruimte voor inheemse soorten. Zo neemt de biodiversiteit toe, en bossen met meer biodiversiteit kunnen ook beter tegen een stootje. Heeft een soort het op de ene plek moeilijk, dan kan deze op een andere plek wel overleven.
3: Systeemherstel
Om natuurgebieden uiteindelijk weer helemaal gezond te maken, moeten we zorgen dat het hele systeem (van bodem tot water) in en rond het natuurgebied op orde komt: systeemherstel. Om die reden zijn in het Wooldse Veen (Achterhoek) eerder al maatregelen genomen om verdroging tegen te gaan. Maar de opgave voor volledig systeemherstel is complex. Met de verleende subsidie gaat Natuurmonumenten de mogelijkheden onderzoeken voor het systeemherstel van het grensoverschrijdende hoogveengebied Wooldse Veen – Kottense Veen – Burlo-Vardingholter Venn. Hiervoor is het nodig meer inzicht te krijgen over hoe dit hoogveengebied is ontstaan en hersteld kan worden.
Die informatie komt weer van pas voor het tweede deel van het subsidieprogramma. Vanaf 2024 stelt provincie Gelderland nieuwe subsidie beschikbaar om te gaan werken aan dit systeemherstel. Zo maken de provincie, terreinbeheerders, particulieren en partners de Gelderse natuur stap voor stap gezond en weerbaar.
Over de regeling
De provincie heeft voor de komende drie jaar €162 miljoen van het Rijk ontvangen voor extra maatregelen om stikstofgevoelige natuurgebieden te herstellen. Dat is een onderdeel van de tienjarige stikstofaanpak van provincies en Rijk. Die aanpak moet ervoor zorgen dat het in 2030 aantoonbaar beter gaat met de stikstofgevoelige natuur en dat de hoeveelheid stikstof in de natuur omlaag gaat.
De huidige regeling is open sinds 1-1-2022 en loopt tot 31-12-2023. Terreinbeherende organisaties en particuliere grondeigenaren kunnen subsidie aanvragen voor maatregelen die bijdragen aan verbetering van de duurzame staat van instandhouding van stikstofgevoelige Natura 2000-habitats en -soorten door:
- natuurherstelmaatregelen;
- bestrijding invasieve exoten in Natura 2000-gebied;
- revitalisering bos.
Later dit jaar komen er ook subsidiemogelijkheden bij voor recreatiezoneringsmaatregelen op de Veluwe en aanleg van nieuw bos buiten het Gelders Natuurnetwerk.
Meer informatie
Tekst: provincie Gelderland
Foto: Pixabay