Naturalisonderzoekers sporen illegale plantenhandel op

Er komen steeds meer beperkingen voor de online handel van bedreigde dieren, maar via internet worden wettelijk beschermde planten, waaronder veel orchideeën, nog steeds op grote schaal zonder vergunning verkocht. Alle orchideeën vallen onder de internationale overeenkomst van de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES). Deze overeenkomst reguleert de internationale handel in bedreigde dieren- en plantensoorten en verbiedt het waar nodig. Daarom mogen orchideeën alleen worden in- en uitgevoerd met vergunningen. Veel landen beschermen wilde orchideeën ook met nationale wetgeving. Helaas blijkt dit nog niet voldoende om illegale handel in orchideeën te voorkomen.

Illegale plantenhandel via internet

Daarom ontwikkelden onderzoekers van Naturalis Biodiversity Center een geautomatiseerde zoekmachine om de handel in wilde orchideeën via internet in kaart te brengen. De onderzoekers ontwikkelden een webcrawler om gegevens te verzamelen over de verkoop van salep.  Salep is een poeder dat wordt gemaakt van gedroogde en vermalen ondergrondse wortelknollen. Deze knollen zijn afkomstig van aardorchideeën uit het Middellandse Zeegebied. Salep is onder andere populair in Turkije, Griekenland en Iran, waar het wordt verwerkt in koffie en ijs.

De onderzoekers verzamelden de verkoopgegevens van salep gedurende een periode van 18 maanden. Het salep-poeder werd verkocht vanuit verschillende landen waaronder de Verenigde Staten en India. De verkooplocaties lagen zowel binnen als buiten het inheemse verspreidingsgebied van de verhandelde orchideeënsoorten.

Bewustwording

Hoe is dit mogelijk? Susanne Masters, plantenwetenschapper bij Naturalis en lid van het onderzoeksteam, heeft de volgende verklaring: ‘Zowel verkopers als kopers van salep wisten wellicht niet dat deze transacties illegaal zijn. Handel in wilde dieren krijgt veel media aandacht maar handel in wilde planten helaas veel minder.’ Toch blijft Masters optimistisch: ‘Online platforms kunnen consumenten met een pop-up waarschuwen dat voor aankoop van salep vergunning nodig zijn. Dat zal consumenten bewuster maken van illegale handel in bedreigde planten, en illegale handel via internet ontmoedigen.'

Duurzaam alternatief

Naast het opsporen van illegale plantenhandel, ontdekten de onderzoekers nog iets: de marktwaarde van orchideeën die in het wild worden verzameld voor salep is slechts een fractie van de verkoopwaarde van gekweekte orchideeën. ‘Terwijl gekweekte kamerplanten een duurzaam alternatief kunnen zijn voor in het wild geoogste orchideeën, is gekweekte salep nog niet economisch rendabel. Daar moet verandering in komen', zegt Masters. Kunstmatige kruisingen tussen orchideeënsoorten, die in het wild niet samen voorkomen, in combinatie met goedkope vermeerdering via weefselkweek, kan salep-productie helpen verduurzamen.

Meer informatie

• Het artikel 'Quantifying an online wildlife trade using a webcrawler’ is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Biodiversity and Conservation. 

Tekst en foto's: Susanne Masters, Naturalis Biodiversity Center
Kaart: Rachel Schwallier