Dodelijke hindernisbanen in de oceanen

Deze blog heb ik geschreven samen met Chris Johnson, hoofd van WWFs Protecting Whales & Dolphins Initiative.  

Bultruggen maken één van de langste migraties op aarde. Langs de kust van Zuid-Amerika volgden wetenschappers een walvis die 18.942 kilometer aflegde in 265 dagen: van zijn zomervoedselgebied bij het Antarctisch Schiereiland, tot zijn wintervoortplantingsgebied bij Colombia en terug naar het Antarctisch Schiereiland. Overal op het zuidelijk halfrond maken bultruggen dergelijke seizoensgebonden reizen tussen de tropen en de polen, langs de kusten van 28 landen en de volle oceaan die buiten nationale wetgeving van landen valt. 

Walvissen zijn van levensbelang voor een gezonde oceaan en planeet  

Tijdens hun reizen bemesten walvissen met hun poep de oceanen waar zij doorheem zwemmen. Die poep is een superfood voor fytoplankton. En plankton is weer belangrijk voor ons klimaat, want het neemt CO₂ op en geeft zuurstof af. Daarbij is plankton het begin van de voedselketen en maakt daarmee leven in de oceanen mogelijk. Wanneer walvissen sterven, zinken ze naar de zeebodem en halen zo enorme hoeveelheden koolstof uit de atmosfeer. Eén walvis kan tijdens zijn leven evenveel koolstof vastleggen als 1500 bomen.

Dit betekent dat het herstel van de walvispopulaties bijdraagt aan herstel van ecosystemen in de oceanen en aan het beperken van klimaatverandering. Walvissen zijn een natuurlijke oplossing (een ‘nature based solution’) tegen klimaatverandering.  

Zes van de dertien grote walvissoorten met uitsterven bedreigd  

Ook al heeft het verbod op de commerciële walvisjacht uit 1986 ervoor gezorgd dat sommige populaties, zoals de bultruggen bij het Antarctisch Schiereiland, herstellen, bij andere populaties is dat niet het geval. Zes van de dertien grote walvissoorten wordt met uitsterven bedreigd. Het aantal noordkapers in de Atlantische Oceaan is het laagst sinds ongeveer twintig jaar, met nog maar 336 exemplaren; een afname van dertig procent in de afgelopen tien jaar. De toenemende gevaren waarmee walvissen wereldwijd op deze epische reizen worden geconfronteerd, zijn tekenen van een oceaan in gevaar. 

Opeenstapeling van bedreigingen

Deze week kreeg ik een foto in mijn mailbox met de staart van een jonge bultrug die verwikkeld is in een visnet. Deze foto is gemaakt door een wetenschapper tijdens zijn veldwerk bij het Antarctisch Schiereiland. Waarschijnlijk is het dier verstrikt geraakt tijdens zijn lange migratie van Zuid-Amerika en sleept hij het net nu constant met zich mee. Dit net kan het einde van het jonge leven van deze walvis betekenen. Helaas is dit geen uitzondering. Aanvaringen met schepen, bijvangst in visserij, onderwaterlawaai, plasticvervuiling en klimaatverandering zorgen ervoor dat walvissen hun leven niet zeker zijn. Tegenwoordig worden ze geconfronteerd met een opeenstapeling van nieuwe en toenemende bedreigingen door menselijke activiteiten. Dit wordt duidelijk in beeld gebracht in Protecting Blue Corridors, een nieuw rapport van WWF, wetenschappelijke partners en vele anderen. Met dit rapport laten we zien hoe we walvisroutes en leefgebieden wereldwijd veiliger kunnen en moeten maken.

Tijd voor actie: bescherming van blauwe corridors voor walvissen, onze oceanen en onszelf 

In deze snel veranderende wereld is het niet langer genoeg om te kijken naar één bedreiging en één gebied. Het veiligstellen van walvisroutes en leefgebieden vraagt om samenwerking. Een belangrijke eerste stap hierbij is het opzetten van een uitgebreid netwerk van beschermde zeegebieden dat nationale en internationale wateren overlapt, zodat in 2030 dertig procent van onze oceanen beschermd is ('30x30'). Via de VN-conferentie over biodiversiteit (COP 15) in Kunming later dit jaar en een nieuw VN-verdrag voor de volle zee (Biodiversity Beyond National Jurisdiction) kunnen landen dit mogelijk maken.  

Oplossingen

In het rapport staan nog veel meer voorbeelden die helpen om walvisroutes veiliger te maken, zoals het terugdringen van bijvangst, het verleggen van scheepvaartroutes, langzamer varen en het uitbannen en opruimen van spooknetten- en lijnen. Als individu kun je meer plantaardig eten en als je vis wilt eten, check dan de Viswijzer voor een groene keuze. Ook de spullen die je nodig hebt zoveel mogelijk tweedehands en lokaal kopen helpt, want negentig procent van alle goederen wordt vervoerd per schip. Daarbij is het belangrijk dat we investeren in op onderzoek gebaseerde bescherming van walvissen, zowel privaat als publiek. Want naast hun klimaatrol, ecologische en intrinsieke waarde, wordt de monetaire waarde van één walvis op ruim twee miljoen dollar geschat. Walvissen beschermen is dus een slimme investering!

Samen kunnen we onze mooie oceaanreuzen beschermen en hun epische reizen voor de jaren die komen veiliger maken.  

Lees hier meer blogs van Nathalie en andere WWF-experts.

Tekst: Wereld Natuur Fonds
Foto's: Lisa Neyman (leadfoto: bultrug); Logan Pallin; WWF