Alleen volledige verwijdering invasieve Groene leguaan kan de kritiek bedreigde Antilliaanse leguaan nog redden

Uit recent onderzoek blijkt dat deze aanpak redelijk succesvol is geweest om het grootste bedreigde endemische landdier van Sint Eustatius te helpen redden. Volgens onderzoeker Dolfi Debrot bieden alleen structurele juridische en praktische maatregelen nog enig perspectief voor de Antilliaanse leguaan (Iguana delicatissima). Te denken valt aan een verbod op de import en controle in de haven, samen met nieuwe aanvullende uitroeiingscampagnes gericht op de op Sint Eustatius geïntroduceerde Groene leguaan (Iguana iguana).

De Antilliaanse leguaan is het grootste nog inheemse gewervelde landdier van Sint Eustatius en is door de introductie van de Groene leguaan recentelijk (~1990) verdwenen van het enige andere Nederlands-Caribische eiland waar hij inheems was (Sint Maarten). Het is een soort die op de Rode Lijst van de IUCN staat aangemerkt als kritisch bedreigd (CR) en is verdwenen van de meeste eilanden in de Kleine Antillen.

Hoofdoorzaak bedreiging

Een erkende hoofdoorzaak voor zijn bedreiging op de eilanden is verdringing door en hybridisatie met invasieve uitheemse Groene leguanen (Knapp et al. 2014) (pdf; 1,6 MB). Op 22 februari 2016 werd een drachtige volwassen vrouwelijke Groene leguaan gevangen op Princess Estate, Sint Eustatius. Het dier was mogelijk al langere tijd op het eiland aanwezig. Daarbij had het mogelijk voor een of meer nesten gezorgd. Er waren mogelijk ook nog andere Groene leguanen op het eiland. Dit alles vormde een dreigend gevaar voor het voortbestaan van de Antilliaanse leguaan.

Oplettendheid en medewerking burgers zorgt voor verscheidene waarnemingen

De onderzoekers en natuurbeschermers voerden een RREC uit, met als doel de Groene leguaan in een vroeg stadium uit te roeien. In 2016-2017 werden drie grondige visuele surveys uitgevoerd in belangrijke risicogebieden in een poging om alle Groene leguanen en hun hybriden op te sporen en te doden. In totaal werden ruim vierhonderd waarnemersuren besteed tijdens drie specifieke surveys in en rond gebieden waar Groene leguanen of hybriden waren gevangen, gezien of gemeld. De onderzoeken werden uitgevoerd in totaal veertig dagen, verspreid over de drie survey periodes en betroffen een gelopen traject van in totaal 114,2 kilometer. Tijdens deze gerichte surveys werd slechts één enkele hybride waargenomen die ook is gevangen. Dit wijst erop dat het RREC in een vroeg stadium van de invasie plaatsvond. Niettemin werden dankzij de plaatselijke publiciteit via kranten en radioprogramma's verscheidene waarnemingen door het publiek gemeld. Dankzij deze meldingen en toevalstreffers door parkbeheermedewerkers werden tussen februari 2016 en januari 2017 vier additionele vangsten van hybride leguanen gedaan. Sindsdien zijn acht extra vangsten gerealiseerd, waarvan zes dankzij meldingen vanuit het publiek. De studie brengt vier verschillende introducties van de Groene leguaan tussen 2013 en 2020 in kaart, waarvan er één waarschijnlijk opzettelijk was en drie keer sprake was van een incidentele verstekeling in ingevoerde containers.

Haven waarschijnlijk belangrijkste toegangspoort Groene leguaan

De onderzoekers tonen aan dat - ook al is het een relatief groot dier - het elimineren van de Groene leguaan van een eiland een intensievere en duurzamere inspanning vergt dan zij dachten, vanwege zijn relatief schuwe aard, camouflage en hoge vruchtbaarheid. Dit geldt ook als een RREC in de vroege stadia van een invasie wordt uitgevoerd. Het voorlichten van belanghebbenden en burgers in het begin van de campagne kan duidelijk een cruciale bijdrage leveren aan een RREC. Volgens Dolfi Debrot lijken zelfs vier jaar na de campagne de aantallen van de Groene leguaan en hybriden daarvan nog steeds beperkt en geconcentreerd te zijn in en rond bewoonde gebieden, waarbij de haven waarschijnlijk hun voornaamste toegangspoort is. “Het is wellicht nog niet te laat om de invasie een halt toe te roepen zodat deze emblematische, grootste nog levende gewervelde diersoort van het eiland niet uitsterft. Aanvullende IAGI-uitroeiingscampagnes, vooral op basis van de mobilisatie van het publiek en de bewoners, moeten zo snel mogelijk worden gestart”, aldus Dolfi Debrot. Ook dienen de import en het bezit van de Groene leguaan te worden verboden, en moeten er structurele controles te worden uitgevoerd in de haven om verstekelingen in containers te onderscheppen.

Haven Sint Maarten geïdentificeerd als bron van plaag

De haven van Sint Maarten werd geïdentificeerd als de bron voor de meest recente introducties op Sint Eustatius in 2017 en 2020. Aangezien Sint Maarten fungeert als een belangrijk overslagpunt tussen de eilanden van de Kleine Antillen, en de Kleine Antillen rijk zijn aan endemische leguanen die kwetsbaar zijn voor concurrentie van de Groene leguaan, is het uitermate belangrijk dat de havens van Sint Maarten alle Groene leguanen op en rond hun terreinen ruimen. Op deze manier kan de verspreiding van deze belangrijke plaag naar de eilanden waarmee zij handel drijven worden voorkomen.

Meer informatie:

Het volledige rapport is hier te lezen (pdf; 1,4 MB).

Tekst: Dolfi Debrot en Cecile Leuverink, Wageningen Marine Research
Foto's: Shutterstock