Museum en burgerwetenschappers herontdekken samen kortnekoliekever

Oliekevers parasiteren op wilde bijen en zijn daarmee goede indicatoren voor een stabiele wilde bijenpopulatie en een gezond landschap. In een natuurbericht van een paar maanden geleden werd een oproep gedaan om mee te zoeken naar de zeldzaam geworden oliekevers. Dit leverde veel waarnemingen op van enthousiaste natuurliefhebbers vanuit het hele land.

Kortnekoliekever teruggevonden

Ondertussen is er ook gezocht naar oliekevers in de collecties van Nederlandse natuurmusea. Conservator Peter Koomen van Natuurmuseum Fryslân maakte melding van drie exemplaren van de kortnekoliekever (Meloe brevicollis), die in 1969, 1973 en 2005 zijn verzameld op de Waddeneilanden. Opvallend, want verschillende bronnen benoemen de soort als uitgestorven in Nederland. Vroeger kwam de kortnekoliekever voor in bijna alle provincies.

Na zoekwerk in de literatuur bleek uit een soortenlijst van een insectenexcursie dat de kortnekoliekever in 2015 ook nog werd aangetroffen nabij Ede in Gelderland. Dit was toen de eerste gedocumenteerde waarneming van de soort sinds 1971.

Naar aanleiding van de vondsten in de museumcollectie en de literatuur werd de database van Waarneming.nl geraadpleegd. Meerdere waarnemingen die de laatste jaren waren ingevoerd als de gewone oliekever, bleken op basis van de bijgevoegde foto’s de kortnekoliekever te betreffen. Het gaat om waarnemingen van Terschelling, Vlieland en de omgeving van Ede. Precies de plekken waar al vondsten van gedocumenteerd waren.

Museumcollectie en digitale collectie

De combinatie van museumcollecties en de digitale database blijkt hier van grote waarde. Dankzij de historische insectencollectie van het Natuurmuseum Fryslân kwamen onderzoekers de kortnekoliekever op het spoor. De digitale ‘waarnemingencollectie’ van burgerwetenschappers op Waarneming.nl levert actuele verspreidingsgegevens. Deze kennis vormt een goede basis voor het onderzoeken van deze uiterst zeldzame soort, waarna ook eventuele beschermingsmaatregelen opgesteld kunnen worden.

Meldingen van oliekevers en observaties van hun gedrag zijn nog steeds van harte welkom! Voer uw waarneming in op Waarneming.nl of stuur de vindplaatsgegevens met foto naar linde.slikboer@naturalis.nl.

Tekst: Linde Slikboer, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto’s: Arjen van de Linde (leadfoto: vindplaats van de kortnekoliekever op Terschelling); Peter Koomen, Natuurmuseum Fryslân