Op zoek naar het mysterieuze 'crex-crex'

Kwartelkoningen zijn verborgen levende vogels, die vooral 's nachts actief zijn. Met hun raspende roep, een karakteristiek 'crex-crex', proberen mannetjes een partner te lokken. Ze zoeken ruige vegetaties op. Ze duiken op in hooilanden in uiterwaarden, op braakliggende terreinen en akkers, bijvoorbeeld in luzerne en graan.

Tellingen

Met jaarlijkse tellingen volgt Sovon de populatieontwikkeling van de soort. De belangrijkste leefgebieden van de kwartelkoning worden dan 's avonds laat en 's nachts door vrijwilligers bezocht. Ze luisteren of ze ergens een roepend mannetje horen. Als ze niets horen, geven ze dat ook door. Samen met losse meldingen via Waarneming.nl wordt op deze manier een aardig beeld van het seizoen verkregen. Als kwartelkoningen op een plek zitten waar ze het risico lopen om uitgemaaid te worden, dan wordt contact gezocht met de terreineigenaar om dit te voorkomen. Zo worden tellingen en actieve bescherming gecombineerd.

Tussenstand

Tot nu toe zijn er minimaal 45 roepplekken doorgegeven. Het aantal territoria op basis van de telrichtlijnen is voorlopig 43. Dat is al iets meer dan vorig jaar. Op de website van Sovon krijg je een beeld van zowel de aankomst als de verspreiding in 2020 en 2021. 

Ruim de helft van de territoria is vastgesteld in Groningen; op twee na zitten ze daar allemaal in het Oldambt. Daar verblijven ze vooral in graan en luzerne. Luzerne wordt (binnenkort) geoogst. 

Nieuwe vogels

Ondertussen is veel grasland al gemaaid. Kruidenrijk hooiland (eventueel met plasdras) en ruigtes blijven nu over als potentieel vestigingsgebied. Voorbeelden daarvan zien we in de Alblasserwaard, het Munnikenland bij Brakel en Rouveen. Bijna dagelijks worden er nieuwe vogels ontdekt in dergelijke gebieden. Zo’n nieuwe roepende vogel kan een vrouwtje lokken, maar ook één of meerdere andere mannetjes. En een roepende vogel kan zich snel verplaatsen. Als je gaat tellen, is het oppassen dat je snel verplaatsende mannetjes niet dubbel telt.

Tweede telweekend 18/19 juni

Deze dagen - of eigenlijk nachten - is het weer tijd om kwartelkoningen te gaan tellen. De kans op neerslag en onweer wordt groter. Alle waarnemingen zijn welkom, zowel in het weekend als ervoor en erna. Graag invoeren op onze website. Beheerders van natuurterreinen en Agrarische Natuur Verenigingen kunnen de ingevoerde meldingen bekijken en maatregelen nemen als dat nodig is. Aanvullende waarnemingen kunnen ook op Waarneming.nl worden ingevoerd.

Tekst: Jan Schoppers, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Sergey Yeliseev