Burgers en toeristen nodig om manta- en duivelsroggen te identificeren
Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA), Manta TrustMantaroggen & duivelsroggen
Manta's en duivelsroggen zijn zeer charismatische dieren en hebben een van de grootste hersenen van alle vissoorten. Hoewel ze in tropische, subtropische en gematigde wateren over de hele wereld voorkomen, zijn ze zeer bedreigd en vaak het slachtoffer van visserij. De roggen worden gevangen als bijvangst of vanwege hun kieuwplaten, die waardevol zijn op de zwarte markt en worden gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Hierdoor nemen de populaties van deze soort af, en worden ze met uitsterven bedreigd.
Manta- en duivelsroggen behoren tot de grootste vissen van de roggenfamilie en kunnen tot wel zeven meter breed worden. Tot een paar jaar geleden werd gedacht dat mantaroggen een enkele soort binnen hun eigen geslacht waren, maar ze zijn nu samen met de duivelsroggen ondergebracht in de Mobilidae-familie. Er zijn tot nu toe twee verschillende soorten mantaroggen geïdentificeerd, en een derde is waarschijnlijk. Oceanische mantaroggen (Mobula birostris) zijn de grootste mobuliden en komen werelwijd voor, meestal in de open oceaan. Rifmanta's (Mobula alfredi) komen voor in de Indische en westelijke Stille oceaan, vaker langs kustlijnen en koraalriffen. Een derde soort mantarog, de Caribische mantarog of Mobula c.f. birostris, is voorgesteld. Wetenschappers werken eraan om de verschillende soorten te bevestigen. Caribische mantaroggen komen waarschijnlijk in dezelfde gebieden voor als de oceanische mantarog en zijn aangetroffen in de Atlantische oceaan, de Caribische zee en de Golf van Mexico.
Alle mobula-soorten zijn filtervoeders: ze zwemmen met hun mond open om zoöplankton en krill uit het water te zeven. Het is bekend dat ze creatieve technieken gebruiken met herhaalde salto's om een cyclooneffect te creëren, waarbij ze hun voedsel in de waterkolom vangen. In tegenstelling tot pijlstaartroggen hebben ze geen angel of weerhaak in hun staart en zijn ze volkomen ongevaarlijk voor mensen. Mantaroggen en duivelsroggen zijn altijd in beweging, omdat ze continu moeten zwemmen om water door hun kieuwen te laten stromen. Ze kunnen heel snel zwemmen, maar kunnen ook behoorlijk nieuwsgierig zijn naar duikers. Ze cirkelen dan vaak rond om op onderzoek uit te gaan, vooral als duikers of snorkelaars kalm in het water zwemmen.
Mantaroggen brengen regelmatig een bezoek aan het rif, vooral aan bekende 'schoonmaakstations' waar kleinere vissen zich voeden met de parasieten en dode huidcellen van grotere vissen. Door deze locaties te kennen en regelmatige bezoekers te volgen, kunnen onderzoekers meer inzicht krijgen in de levenscycli en migratiepatronen van manta's. Veel van de gerapporteerde waarnemingen in het Caribisch deel van het Koninkrijk zijn van mantaroggen die voedsel zoeken in gebieden met een hoge planktonconcentratie.
Mantaroggen kunnen als individuen worden geïdentificeerd aan de hand van het unieke vlekkenpatroon op hun buik. Met behulp van een foto van deze plekken kunnen onderzoekers individuen in de tijd volgen, zelfs over internationale grenzen heen! Iedereen met een camera kan een foto van de mantarog maken. Alle afbeeldingen zijn nuttig, ongeacht of het vlekkenpatroon van een manta wordt weergegeven. Zelfs afbeeldingen die vanaf het land of vanaf een boot zijn gemaakt, kunnen worden gebruikt bij het volgen van de mantaroggen.
Rond de eilanden van Caribisch deel van het Koninkrijk zijn Mobula birostris en Mobula c.f. birostris evenals twee soorten duivelsroggen, Mobula hypostoma en Mobula tarapacana, geïdentificeerd. Waarnemingen lijken zeldzaam en onvoorspelbaar te zijn; onderzoekers hopen echter meer te weten te komen door waarnemingen en meldingen van burgers en toeristen te verzamelen.
Zeer bedreigd
Hoewel mantaroggen lang leven, met een verwachte levensduur van dertig tot vijftig jaar, zijn vrouwtjes traag geslachtsrijp en hebben ze meestal maar één pup om de twee tot vijf jaar. Bedreigd door overbevissing, zijn hun aantallen wereldwijd drastisch afgenomen. Gelukkig worden manta's sinds 2011 beschermd in internationale wateren door de Conventie voor Migrerende Soorten (CMS) en door verschillende lokale initiatieven, zoals de oprichting van het Yarari Sanctuary in Caribisch Nederland. De economische waarde van deze soorten is groot, aangezien veel toeristen van over de hele wereld komen om deze wezens te zien. Een studie schatte dat een enkele rog tijdens zijn levensduur wel een miljoen dollar zou kunnen opleveren.
In 2020 veranderde de International Union for Conservation of Nature (IUCN) de status van oceanische mantaroggen van kwetsbaar naar bedreigd, wat aangeeft dat ze wereldwijd meer moeten worden beschermd. Deze soort en de vermoedelijke derde soort, de Caribische mantarog, zijn de twee meest waargenomen soorten in het Caribische deel van het Koninkrijk. Om de mantaroggen en hun leefgebieden te beschermen is het is cruciaal om deze soorten te blijven onderzoeken.
Het project
Samen met het Caribbean Islands Manta Conservation Program, een project van de Manta Trust en Observation.org, werkt DCNA aan het vastleggen van lokale mantapopulaties en het informeren van bewoners en bezoekers over deze bijzondere soorten. Door waarnemingen en interacties met mantaroggen in het Caribisch deel van het Koninkrijk te melden, kunnen burgers en toeristen bijdragen aan deze database. Elke waarneming wordt gevalideerd met behulp van een automatische of handmatige methode, vooral door het personeel van het Manta Trust die soorten valideert voor Observation.org.
De Manta Trust verzamelt informatie over waarnemingen van mantaroggen over de hele wereld en heeft inmiddels meer dan 120 waarnemingen in het Caribisch deel van het Koninkrijk geregistreerd. DCNA en het Caribbean Islands Manta Conservation Program werken momenteel aan het bouwen van een regionale database met ID-foto's van burgerwetenschappers en onderzoekers. Er zijn meer dan twintig individuele mantaroggen geïdentificeerd rondom de Nederlands Caribische eilanden, en fotografen hebben een aantal van deze individuen een naam gegeven. Onlangs werden Caribische mantaroggen van Bonaire 'Caicai' (gerapporteerd door Bas Tol) en 'Ari' (gerapporteerd door Ariane Scharpenberg) genoemd. Op Aruba heet een oceanische mantarog 'Dushi' (gerapporteerd door Danielle de Kool en Rudolf Ulloa). Als je de eerste bent die het vlekkenpatroon van een mantarog fotografeert en deze voor de database indient, krijg je ook de mogelijkheid om de mantarog een naam te geven.
Rapporteer uw waarnemingen
Meld alle waarnemingen of foto's (nieuw of oud) die u heeft van mantaroggen of andere unieke soorten op Dutchcaribbean.observation.org. Het doel is om de gegevensverzameling te vergroten om meerdere waarnemingen van individuen te markeren en om te bepalen welke gebieden mantaroggen vaak opnieuw bezoeken. Met meer inzendingen hopen onderzoekers te bepalen of er verzamellocaties of seizoenspatronen van waarnemingen rond de Caribische eilanden zijn. Observation.org en DCNA zullen uw foto's delen met Manta Trust-onderzoekers; u kunt uw foto's en video's echter ook van overal ter wereld rechtstreeks indienen bij Mantatrust.org/idthemanta, een internationale manta-trackingdatabase van de Manta Trust.
Als u liever e-mailt, of voor meer informatie wilt hebben over uw waarneming, kunt u de foto's of video's ook sturen naar nicole.pelletier@mantatrust.org. Vermeld hierbij ook de datum en locatie van uw waarneming. Foto's kunnen ook worden verzonden via de social media-pagina's van het Caribbean Islands Manta Conservation Program op Facebook en Instagram. Als u afbeeldingen uploadt naar sociale media, met name Instagram, tag dan #Caribbeanislandsmanta in uw uploads om ervoor te zorgen dat deze afbeeldingen gemakkelijk kunnen worden gevonden en opgenomen in de wereldwijde database.
Meld waarnemingen van mantaroggen & duivelsroggen (Bron: DCNA BioNews)
We kijken ernaar uit uw verhalen over manta-ontmoetingen te ontvangen en meer te weten te komen over deze bijzondere soorten in Caribisch deel van het Koninkrijk.
Tekst: Dutch Caribbean Nature Alliance; Nicole Pelletier, Manta Trust
Foto's: Peter Verhoog, DutchSharkSociety, PEW; Rudy van Geldere
Video: DCNA BioNews