Wegens succes verlengd: subsidie voor biodiversiteit en landschap in Gelderland

Provincie Gelderland investeert in natuurgebieden binnen het Gelders Natuurnetwerk, maar het is enorm van belang dat we ook de biodiversiteit buiten de natuurgebieden vooruit helpen. Door houtwallen, kleine bosjes en poelen aan te leggen ontstaat een uitgebreid netwerk in ons buitengebied. Planten en dieren kunnen in dit netwerk leven en zich van A naar B verplaatsen. Zo ontstaat één groot leefgebied.

Burgers, boeren en buitenlui kunnen een belangrijke rol in dit groenblauwe netwerk spelen. Als zij hun erven streekeigen vergroenen, poelen aanleggen en hoogstamboomgaarden opknappen zet dat veel zoden aan de dijk.

Om hen een steuntje in de rug te geven riep Provincie Gelderland in 2013 de subsidieregeling voor landschap in het leven. Zowel landgoedeigenaren als gemeenten konden een beroep doen op de subsidie. Gemeenten deden dit voor burgers met een kansrijk initiatief om het landschap te versterken.

Gemeente Aalten: van steilrand tot educatie

Gemeenten weten een grote diversiteit aan projecten op te tuigen, zo blijkt als we terugblikken op de eerste jaren. Zo ook de gemeente Aalten (pdf: 1,7 MB), die subsidie aanvroeg voor de periode 2014-2018. Inwoners van het buitengebied gingen bijvoorbeeld aan de slag met streekeigen beplanting op en rond het erf en de aanleg van landschapselementen middels het project 'Dorpen in het groen'. In vier jaar tijd leerden 2504 basisschoolkinderen meer over bijen en waterdiertjes, werden 23 ondernemers opgeleid tot gastheer/-vrouw van het landschap (om toeristen wegwijs te maken) en werd 500 meter steilrand hersteld (abrupte hoogteverschillen tussen weilanden en akkers).

Projectleider Ingrid Oonk van de gemeente is positief over de flexibele en brede regeling: “In goed overleg met de provincie konden alle plannen een plek krijgen. Dat cultuurhistorische elementen ook binnen de regeling vallen vind ik mooi. Het gaat verder dan het planten van bomen alleen. Daardoor konden we bijvoorbeeld ook steilranden herstellen, die heel kenmerkend zijn voor ons hoevenlandschap.” "De projecten zijn zo ingestoken dat aandacht voor landschap langer beklijft", gelooft ze. “De educatieprojecten zijn heel goed – kinderen zijn natuurlijk de basis –, maar ook ondernemers zijn betrokken geraakt. En een project als 'Dorpen in het groen' zorgt rond het thema landschap echt voor samenhang in de kernen, ook voor de langere termijn.”

Extra vergoeding voor boeren

In 2017 heeft Provincie Gelderland de regeling maar eens onder de loep genomen. "Burgers doen graag mee", concludeert zij. De animo onder boeren blijft juist een beetje achter. Als zij een houtwal aanleggen gaat de waarde van dat stuk grond omlaag van bijvoorbeeld 60.000 naar 10.000 euro per hectare en dat is financieel niet aantrekkelijk. Daarom biedt de provincie vanaf 2021 de mogelijkheid om bij nieuwe landschapselementen de waardedaling van de beplante grond te vergoeden. Boeren kunnen zich hiervoor via de agrarische collectieven inschrijven.

Meer aandacht voor biodiversiteit

Naast het versterken van het landschap is er in de nieuwe subsidieregeling meer nadruk op biodiversiteit. Gemeenten moeten in hun projectplan toelichten hoe projecten bijdragen aan meer voedsel, voortplantingsplekken en beschutting voor soorten. Ook mogen gemeenten, anders dan eerder, subsidie inzetten voor biodiversiteit op hun eigen grond. Door de subsidieregeling uit te breiden, kunnen we de biodiversiteit verhogen en het groenblauwe netwerk versterken.

Ook aan de slag?

• Informeer bij jouw gemeente of het collectief voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer naar de mogelijkheden. Alle gemeenten, collectieven en landgoederen in de provincie Gelderland kunnen subsidie aanvragen. Het gaat om een cofinanciering.
• Kijk op de website van de provincie voor meer informatie.

Tekst: René van Eijden en Adri Kromwijk, Provincie Gelderland
Foto's: Gemeente Aalten (leadfoto: inwoners van het buitengebied van Aalten gingen aan de slag met streekeigen beplanting); Particulier Agrarisch Natuurbeheer; Staring Educatie