Rode Lijst IUCN: 31 soorten uitgestorven

Natuurbescherming helpt Europese bizon

Dankzij jarenlange natuurbeschermingsmaatregelen is de populatie wilde Europese bizons gegroeid van ongeveer 1.800 in 2003 tot meer dan 6.200 in 2019. Hierdoor is de status van Europa’s grootste landdier veranderd van Kwetsbaar naar Bijna Bedreigd. De soort overleefde aan het begin van de 20e eeuw alleen in gevangenschap en werd in de jaren vijftig opnieuw in het wild geïntroduceerd. De grootste populaties zijn nu te vinden in Polen, Wit-Rusland en Rusland.

Femke Hilderink, wildlife-expert WWF-NL: “Dit herstel van de Europese bizon, of wisent, is heel bijzonder. Zeker als je bedenkt dat de soort in het wild volledig was uitgestorven. Het is een voorbeeld van succesvolle natuurbescherming en van de veerkracht van de natuur. Het Wereld Natuur Fonds werkt samen met Rewilding Europe actief aan de terugkeer van de wisent in de zuidelijke Karpaten in Roemenië, waar door herintroductie in de afgelopen jaren nu een populatie van ongeveer zestig dieren rondloopt.”

Alle rivierdolfijnen ter wereld nu bedreigd

Over de tucuxi of Amazonedolfijn was eerder niet zo veel bekend, maar in deze update van de Rode Lijst verschuift deze rivierdolfijn naar de categorie Bedreigd. Alle soorten zoetwaterdolfijnen staan nu als Bedreigd op de IUCN Rode Lijst. Deze kleine grijze tucuxi die voorkomt in de Amazone is sterk achteruitgegaan door sterfte in vistuig, afdamming van rivieren en vervuiling. Het stoppen van het gebruik van kieuwnetten - visnetten die als gordijnen in het water hangen - en het verminderen van het aantal dammen in het leefgebied van de tucuxi zijn belangrijk voor het herstel van de soort. Handhaving van het verbod op het opzettelijk doden van deze rivierdolfijnen is ook hoog nodig.

“De tucuxi wordt nu als laatste van de resterende vijf soorten zoetwaterdolfijnen ook als bedreigd bestempeld. Aan de ene kant is dat natuurlijk heel triest nieuws, maar we zijn er ook blij mee. Eerder was er nog niet veel bekend over deze soort wat er voor zorgde dat onder andere overheden de urgentie van bescherming in onze ogen niet voldoende inzagen. Met deze status kan er eindelijk echt werk gemaakt worden van de bescherming van de tucuxi”, vertelt rivierdolfijnenexpert bij WWF-NL Daphne Willems.

Uitgestorven zoetwatervissen, kikkers en haai

De ‘lost shark’, een haaiensoort die pas vorig jaar formeel werd beschreven, komt op de Rode Lijst als Ernstig Bedreigd (Mogelijk Uitgestorven). De soort werd voor het laatst waargenomen in 1934. Zijn leefgebied in de Zuid-Chinese Zee wordt al meer dan een eeuw op grote schaal bevist en is nog steeds een van de meest overbeviste mariene regio's ter wereld. Omdat het onwaarschijnlijk is dat de soort onder deze zware druk heeft kunnen voortbestaan, is de ‘lost shark’ mogelijk al uitgestorven.

Vijftien zoetwatervissoorten die alleen maar voorkomen in het Lanao-meer in de Filippijnen zijn nu Uitgestorven, en van twee van deze vissoorten wordt gedacht dat ze waarschijnlijk uitgestorven zijn wat het totaal op zeventien brengt. Het uitsterven werd veroorzaakt door geïntroduceerde roofvissen en verergerd door overbevissing en destructieve visserijmethoden.

Ook drie Centraal-Amerikaanse kikkersoorten zijn uitgestorven verklaard. Bovendien werden tweeëntwintig kikkersoorten in Midden- en Zuid-Amerika vermeld als Ernstig Bedreigd (mogelijk Uitgestorven). De belangrijkste oorzaak van deze enorme achteruitgang is de ziekte chytridiomycose. Natuurbeschermingsmaatregelen om leefgebieden te beschermen, helpen populaties van verschillende andere soorten amfibieën om zich te herstellen. Onder hen is de Oaxaca-boomkikker (Sarcohyla celata), die dankzij acties van lokale gemeenschappen in Mexico van Ernstig Bedreigd naar Bijna Bedreigd is verschoven.

Hamerhaaien en reuzenrog ernstig bedreigd

De Rode Lijst-update bevat meer dan 420 beoordelingen van haaien- en roggensoorten, waarvan 154 soorten worden 'bedreigd' of met uitsterven bedreigd in het wild. Onder hen zijn vier hamerhaaiensoorten en vier soorten engelhaaien, waardoor ze tot de meest bedreigde haaienfamilies behoren. De reuzenmanta, de grootst bekende rog, heeft het helemaal zwaar te verduren en wordt op de lijst gekenmerkt met een zeer hoog risico op uitsterven. De grootste bedreigingen voor deze oceaansoorten zijn visserij en vervuiling. Daarnaast is de reuzenmanta grotendeels afhankelijk van de koraalriffen waar het ook niet zo goed mee gaat.

De IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten is een informatiebron over de status van dier- en plantensoorten over de hele wereld en wordt samengesteld door deskundigen van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) waar WWF ook lid van is. Door te laten zien welke dier- en plantensoorten het meeste risico lopen op uitsterven moedigt de Rode Lijst aan tot actie om soorten te beschermen.

Tekst: WWF-Nederland
Foto: Vincent Kneefel, WWF; De Maashorst; Gerry Ryan, WWF-Cambodia