Zoek zwarte herfstspinner bij lichtvervuiling

De naam herfstspinner heeft hij niet zomaar gekregen. De vlinder begint te vliegen als de herfst al echt is ingetreden, zo begin oktober. De top van de vliegtijd ligt echter nu, half november. En nu komen de meldingen regelmatig binnen op de invoerportalen Waarneming en Telmee. Vaak gaat het om een enkel exemplaar, maar de afgelopen week waren er ook meldingen van grotere aantallen. Zo zaten er tien bij elkaar in de duinen van Noord-Holland op 8 november en bij Winterswijk op 10 november, en twaalf exemplaren in Hees (Drenthe) op 9 november. Op 11 november kwamen er maar liefst 31 vlinders af op een laken met felle lamp in Strijbeek (Noord-Brabant). De vlinders vliegen alleen ´s nachts en komen af op kunstlicht, soms in grote aantallen; verder worden ze zelden waargenomen. Blijkbaar verstoppen ze zich goed overdag en laten ze zich niet gemakkelijk verstoren, zoals veel andere nachtvlinders nog wel eens doen.

De vlinders die nu vliegen gaan op zoek naar een partner. De vrouwtjes zetten hun eitjes af op de waardplanten waarvan de rupsen eten. De soort overwintert als ei vastgehecht aan de bast van een twijg of de stam. Waardplanten zijn diverse loofbomen zoals eik, es, linde en populier. In Nederland worden vooral berk, populier en wilg gebruikt. De rups foerageert ´s nachts in mei en juni en rust overdag tegen een twijg of tegen de boomschors. De rups verpopt zich onder de schors of in de strooisellaag in een cocon waarin aarde wordt verwerkt. De zwarte herfstspinner is algemeen en komt verspreid over het hele land voor op plekken waar loofbomen staan. Zo ontbreekt de soort grotendeels in de grote open weidegebieden in Noord-Holland en Friesland. Het is een soort van bossen, struwelen en ook wel stedelijk gebied met oudere tuinen. Wil je de zwarte herfstspinner ook te zien krijgen, ga dan vanavond nog op zoek op plekken met ‘lichtvervuiling’ zoals flatgalerijen, bushokjes, viaducten en dergelijke.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Jurriën van Deijk
Kaartje: NDFF / BIJ12