Apus apus. Flock flying. Gierzwaluw

Honderd dagen zijn voorbij; de gierzwaluw vertrekt

Vogelbescherming Nederland
11-AUG-2020 - Nu het kroost is grootgebracht en het broedseizoen voor de meeste vogels ten einde loopt, wordt het weer wat stiller om ons heen. Een groot deel van de vogels zal in deze periode ruien. Maar voor een aantal soorten zit het verblijf in Nederland er al weer op. De gierzwaluw is misschien wel de bekendste ‘vroege’ wegtrekker.

De eerste ‘honderd-dagen-vogels’ kwamen eind april het land binnen. Zo’n drie maanden later, ze kregen hun bijnaam niet voor niets, laten de gierzwaluwen Nederland weer achter zich. En omdat juist deze iel schreeuwende vogels een opvallende verschijning zijn, valt het gemis de liefhebbers ook direct op. Waar de ene avond nog druk gefoerageerd wordt door tientallen gierzwaluwen, kan daags erop het luchtruim plots leeg zijn.

De grafiek laat goed zien waar de bijnaam 'honderd-dagen-vogel' vandaan komt

Lange reis

Hoewel de ‘echte’ vogeltrek pas later op gang komt, vertrekken gierzwaluwen al eind juli, begin augustus. Ze verruilen de lage landen voor de overwinteringsgebieden in Afrika, ten zuiden van de evenaar. ‘Late’ jongen, die eind juli uit het nest komen, beginnen soms dezelfde dag nog aan de lange tocht naar het zuiden. Zo kruip je nog onder een dakpan in een Nederlands dorp (of boom, zoals in Hilversum vastgelegd) en al een aantal uren later start de reis van duizenden kilometers naar bijvoorbeeld Congo.

Luchtacrobaten

Het moge duidelijk zijn dat de jongen dus goed moeten kunnen vliegen voor ze het nest verlaten. Sowieso is goed vliegen wel voorbehouden aan deze soort, aangezien gierzwaluwen alles in de lucht doen. Slapen, eten, seksen: er wordt niet voor geland. De eerstvolgende keer dat de jonge gierzwaluwen voet aan de grond zetten, is pas als ze zelf gaan broeden. En aangezien gierzwaluwen pas na twee of drie jaar geslachtsrijp zijn, laat dat nog wel even op zich wachten.

Vanaf eind april mogen we de eerste gierzwaluwen weer terug verwachten

Koningsdag

Voor nu moeten we het weer een maand of negen doen zonder de gierzwaluwen. Voorlopig blijven we dus verstoken van de gierende kreten, achtervolgingen en luchtacrobatiek. Pas rond Koningsdag wordt het weer zaak het luchtruim af te turen naar de eerste sikkelvormige silhouetten.

Maar tot die tijd valt er gelukkig genoeg te genieten van alle andere vogels die achterblijven óf ons land in het najaar en de winter bezoeken.

Tekst: Marc Scheurkogel, Vogelbescherming Nederland
Grafiek: Tuintelling.nl 
Foto's: Keta, Wikimedia Commons CC BY-SA 2.5; Luc Hoogenstein, Saxifraga

  

  

Laatste berichten

Zie ook